Informacja dotycząca wskaźników referencyjnych

Od kilku lat rynki finansowe prowadzą działania, które mają uregulować wskaźniki referencyjne stopy procentowej (m.in. WIBID i WIBOR, EURIBOR, LIBOR). W Unii Europejskiej podstawą prawną dla tych zmian jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 (zwane dalej: „Rozporządzeniem BMR”). Ma ono zwiększyć niezawodność i bezpieczeństwo oraz udoskonalić metodologię kalkulowania wskaźników.

W wyniku prac administratorów i grup roboczych dostosowano metodologię obliczania wybranych wskaźników referencyjnych do Rozporządzenia BMR (np. WIBID i WIBOR, EURIBOR) oraz podjęto decyzje o wycofaniu niektórych wskaźników i zastąpieniu ich nowymi (np. LIBOR USD został zastąpiony wskaźnikiem SOFR). Ze względu na zmiany, które mogą być skutkiem prac administratorów i grup roboczych, banki mają plany na wypadek wycofania wskaźników lub na wypadek istotnej zmiany w metodologii ich kalkulowania. Banki wprowadzają odpowiednie zapisy do umów, nazywane klauzulami awaryjnymi, które opisują sposoby postępowania w przypadku zmian.

Na polskim rynku finansowym podstawowymi wskaźnikami referencyjnymi stopy procentowej są WIBID i WIBOR. Za metodologię ich opracowywania odpowiada GPW Benchmark S.A. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) 16 grudnia 2020 roku udzieliła tej spółce zezwolenia na pełnienie funkcji administratora wskaźników referencyjnych stóp procentowych.

Bank na bieżąco monitoruje działania regulacyjne oraz prawne organów krajowych, zagranicznych i międzynarodowych, dotyczące wskaźników referencyjnych. Prowadzi także odpowiednie prace dostosowawcze do wymogów Rozporządzenia BMR.

W lipcu 2022 roku prace rozpoczęła Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR). Została ona powołana w związku z planowanym wprowadzeniem na polskim rynku alternatywnego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, który będzie obliczany na podstawie jednodniowych transakcji depozytowych. (transakcje „overnight”). NGR opublikowała także mapę drogową reformy.

W maju 2024 roku NGR rozpoczął konsultacje publiczne w sprawie przeglądu i oceny alternatywnych wobec wskaźnika WIBOR indeksów stopy procentowej. W dokumencie konsultacyjnym zaprezentowano wyniki analiz przeprowadzonych na podstawie aktualnych informacji rynkowych, uwzględniających zmieniające się otoczenie makroekonomiczne. Wyniki konsultacji stały się podstawą do weryfikacji decyzji NGR z września 2022 roku, w zakresie wyboru optymalnego zamiennika dla wskaźnika referencyjnego WIBOR, który miałby stać się powszechnie stosowanym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w przypadku zaprzestania opracowywania WIBID i WIBOR.

W grudniu 2024 NGR dokonał wyboru indeksu, który ma zastąpić wskaźnik referencyjny WIBOR zarówno w nowych umowach, jak i umowach historycznych, a w styczniu 2025 NGR wybrał nazwę POLSTR dla tej propozycji indeksu.

Dlaczego planowane jest odejście od stawek WIBID i WIBOR oraz zastąpienie ich indeksem POLSTR?

Polski rynek finansowy coraz bardziej upodabnia się do rynków finansowych w Europie i na świecie. Dotyczy to też wskaźników referencyjnych. Na podstawie wskaźników referencyjnych banki wyznaczają między innymi oprocentowanie kredytów lub lokat. Reforma wskaźników w naszym kraju wpisuje się w globalny trend, który polega na zastępowaniu wskaźników typu IBOR tzw. wskaźnikami wolnymi od ryzyka (RFR - risk free rate). Indeks POLSTR jest zaliczany do wskaźników RFR.

Kiedy nastąpi zmiana dla dotychczasowych umów?
Proces zmiany rozpocznie się, gdy administrator lub KNF oficjalnie ogłosi zamiar likwidacji WIBOR.

Czy obecnie musisz podejmować jakieś działania w związku ze zmianą?
Nie, obecnie nie musisz podejmować żadnych działań. Jeśli to się zmieni, poinformujemy Cię z odpowiednim wyprzedzeniem.

Czy produkty oparte o inny niż WIBOR wskaźnik będą tańsze?
Obniżenie oprocentowania nie jest wskazane przez Rozporządzenie BMR jako powód zamiany wskaźnika referencyjnego. Zarówno Rozporządzenie BMR, jak i przepisy krajowe, przewidują możliwość zastosowania tzw. korekty, czyli wartości korygującej wysokość wskaźnika zastępującego WIBOR. Taka korekta służyłaby zapewnieniu, że skutki ekonomiczne zamiany byłyby możliwie neutralne. Ewentualna korekta zostanie wskazana w Rozporządzeniu Ministra Finansów lub wyznaczona na podstawie zawartych w umowie klauzul awaryjnych.