przeczytasz w 6 minut

Śmierć to niełatwy temat, który dotyczy nas wszystkich. Żyjąc pełnią życia, często nie zastanawiasz się nad tym, co stanie się z Twoim majątkiem w razie nagłej śmierci. Warto pomyśleć o tym odpowiednio wcześniej i uporządkować pewne kwestie finansowe. Najlepiej przygotuj testament, w którym jasno określisz, co stanie się z Twoim dobytkiem po śmierci. Taki dokument ułatwi Twoim bliskim załatwienie wielu spraw, również finansowych.

Spis treści:

 

 

Czym jest testament?

Testament to dokument, który jest formą rozporządzania swoim majątkiem na wypadek śmierci. Spadkodawca, nazywany również testatorem, wskazuje w testamencie, komu i w jaki sposób ma być rozdysponowany jego majątek. Dokument opisuje również, jak mają być uregulowane inne, ważne kwestie, po odejściu spadkodawcy. To ostatnia wola testatora, w której powołuje do spadku wybrane przez siebie osoby, modyfikując w ten sposób krąg dziedziczenia. Tym samym, testament to dokument, który ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym.

Testament ma formę jednostronnej czynności prawnej. Oznacza to, że może zawierać postanowienia tylko jednego spadkodawcy. Co więcej, osoba, która go sporządza, musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzać poprzez przedstawiciela. W tej kwestii dozwolone jest działanie jedynie we własnym imieniu. Testator osobiście dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci, zachowując przy tym szczególną formę.

Jakie są rodzaje testamentów?

Testamenty można podzielić na zwykłe i szczególne. Do testamentów zwykłych zaliczamy: testament holograficzny, allograficzny, notarialny, ustny, podróżny i wojskowy.
 

  • Testament holograficzny
    To testament własnoręczny. To najpopularniejsza i najprostsza forma testamentu. Żeby testament holograficzny był ważny, musi zostać napisany przez spadkodawcę odręcznie, własnoręcznie podpisany i opatrzony aktualną datą.
     
  • Testament allograficzny
    To testament ustny. Żeby testament był ważny, musi zostać złożony w formie ustnej w obecności dwóch świadków i urzędnika (np. wójta, burmistrza, kierownika urzędu stanu cywilnego lub prezydenta miasta).
     
  • Testament notarialny
    To testament, który ma formę aktu notarialnego. Musi zostać sporządzony w obecności notariusza. Z racji urzędowego charakteru, ten rodzaj testamentu jest uznawany za najbezpieczniejszy. W przypadku testamentu notarialnego, urzędnik poświadcza jego wiarygodność. Testament szczególny może zostać sporządzony jedynie w określonych sytuacjach, wskazanych w prawie spadkowym, np. gdy istnieje obawa rychłej śmierci testatora. Taki testament jest ważny przez 6 miesięcy. Rodzaje testamentów szczególnych to:
     
    • Testament ustny
      To rodzaj oświadczenia, które musi zostać złożone w obecności co najmniej 3 świadków. Takie oświadczenie musi zostać spisane (przez świadka lub osobę trzecią), przed upływem roku od jego złożenia. Pismo powinno zawierać podpisy świadków i spadkodawcy oraz miejsce i datę jego sporządzenia.
    • Testament podróżny
      To rodzaj testamentu, który może zostać sporządzony na statku – morskim lub powietrznym. Żeby był ważny, oświadczenie musi zostać złożone w obecności dwóch świadków przed dowódcą statku lub jego zastępcą. Ostatnia wola musi zostać spisana i podpisana przez spadkodawcę, świadków i kapitana.
    • Testament wojskowy
      Ten rodzaj testamentu jest sporządzany w trakcie wojny, mobilizacji lub podczas przebywania w niewoli. Z tej formy mogą skorzystać żołnierze, którzy pełnią czynną służbę wojskową, cywilni pracownicy sił zbrojnych i inne osoby, określone w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej.

Treść testamentu – co powinna zawierać, by dokument był ważny w świetle prawa?

Żeby sporządzony testament był ważny, muszą zostać spełnione określone warunki. Nieważność testamentu można stwierdzić, gdy zostanie sporządzony:

  • pod wpływem groźby,
  • w stanie, w którym świadome wyrażenie woli jest niemożliwe lub bardzo utrudnione,
  • pod wpływem błędu (gdyby spadkodawca nie działał pod jego wpływem, prawdopodobnie nie sporządziłby dokumentu w takiej formie).

Testament holograficzny jest ważny tylko wtedy, gdy zostanie spisany własnoręcznie, zawiera datę i podpis spadkodawcy. Dokument napisany na komputerze lub przez inną osobę, nie ma żadnej mocy prawnej. Kluczowy jest też sam podpis, który nie może mieć formy parafki lub samych inicjałów.

Gdzie przechowywać testament?

Testament można przechowywać w domu lub od razu po napisaniu, przekazać go spadkobiercom. Najbezpieczniejszą formą wydaje się pozostawienie dokumentu u notariusza i zarejestrowanie go w Notarialnym Rejestrze Testamentów. To specjalna baza, do której mają dostęp jedynie notariusze. Na podstawie tej bazy można łatwo ustalić, czy dana osoba pozostawiła po sobie testament, a jeśli tak, to gdzie się znajduje.

Teczka na wypadek śmierci – co powinno się w niej znaleźć?

Sporządzenie testamentu to nie wszystko. Warto przygotować specjalną teczkę i umieścić w niej najważniejsze dokumenty i informacje, które mogą przydać się bliskim po śmierci. Co powinno znaleźć się w takiej teczce?

  • Testament,
  • rachunki bankowe (osobiste, oszczędnościowe itp.),
  • lokaty,
  • polisy na życie,
  • OFE/IKE,
  • karty kredytowe,
  • pożyczki,
  • akty notarialne,
  • lista osób/doradców, z którymi można skontaktować się w awaryjnej sytuacji

To oczywiście przykładowe elementy. Wszystko zależy od tego, czym dysponuje spadkodawca i jakie informacje chce przekazać bliskim.

Testament a oszczędności w banku

W przypadku dziedziczenia środków zgromadzonych na rachunku bankowym, stosuje się ogólne przepisy Ustawy – Prawo bankowe. W chwili śmierci spadkodawcy, jego rachunek jest automatycznie blokowany. Tym samym, spadkobiercy nie mają fizycznej możliwości wypłaty środków z konta. Blokada zostaje zdjęta dopiero wtedy, gdy bank otrzyma informację o zakończeniu procedury spadkowej. Jest to możliwe w dwóch przypadkach: na podstawie zarejestrowanego Aktu Poświadczenia Dziedziczenia lub prawomocnego postanowienia sądu.

Postępowanie spadkowe może być rozciągnięte w czasie. Najwięcej problemów jest wtedy, gdy jest wielu potencjalnych spadkobierców. Przez cały ten czas, środki na koncie pozostają zamrożone. Taka sytuacja może być niezbyt komfortowa dla rodziny. Szczególnie w przypadku, gdy zmarły pozostawił po sobie niespłacone długi, które trzeba szybko uregulować.

Pieniądze na koncie – jak złożyć dyspozycję na wypadek śmierci?

Każdy, kto posiada rachunek oszczędnościowy, oszczędnościowo-rozliczeniowy lub lokatę terminową, może zlecić bankowi wypłatę środków wskazanym osobom, na wypadek śmierci. Jeśli zostanie wydana taka dyspozycja, środki, które zostaną z niej wypłacone, nie wchodzą do spadku. Trzeba jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach tego rozwiązania. Kwota wypłaty nie może być wyższa niż dwudziestokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Taką dyspozycję można zmienić lub odwołać w dowolnym momencie. Bank, z tytułu jej wypłaty, nie ma prawa pobierać opłat.


zespół Bluerank


Materiał nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 ustawy Kodeks cywilny. Ma on charakter informacyjno-marketingowy, nie stanowi naszych sugestii ani rekomendacji. Artykuł Bluerank został przygotowany na nasze zlecenie. Nie ponosimy odpowiedzialności za decyzje podjęte na podstawie tego artykułu. Stan na 17.08.2023 r.

Dodatkowe źródła:

https://prawo.gazetaprawna.pl/testamenty/artykuly/8702871,testament-u-notariusza-stawki-oplata-korzysc-wlasnoreczny-roznice.html
https://rf.gov.pl/baza-wiedzy/co-z-pieniedzmi-po-smierci-porady/

Słowniczek pojęć i definicji dotyczących usług reprezentatywnych, wynikających z rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie wykazu usług reprezentatywnych powiązanych z rachunkiem płatniczym, dostępny jest na stronie santander.pl/PAD oraz w placówkach banku.
•    Konto to rachunek płatniczy.