Od kilku lat rynki finansowe prowadzą działania, które mają uregulować wskaźniki referencyjne stopy procentowej (m.in. WIBID i WIBOR, EURIBOR, LIBOR). W Unii Europejskiej podstawą prawną dla tych prac jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 (zwane dalej: „Rozporządzeniem BMR”). Ma ono zwiększyć niezawodność i bezpieczeństwo oraz udoskonalić metodologię kalkulowania wskaźników.

W wyniku prac metodologia obliczania wybranych wskaźników referencyjnych została dostosowana do Rozporządzenia BMR (np. WIBID i WIBOR, EURIBOR). Niektóre wskaźniki są stopniowo wycofywane i zastępowane innymi wskaźnikami referencyjnymi (np. LIBOR został zastąpiony wskaźnikiem SOFR). Dlatego instytucje finansowe mają plany na wypadek zaprzestania opracowywania wskaźników lub na wypadek istotnej zmiany metodologii ich kalkulowania, które wykorzystują w relacjach z klientami wprowadzając do umów tzw. klauzule awaryjne.

Na polskim rynku finansowym podstawowymi wskaźnikami referencyjnymi stopy procentowej są WIBID i WIBOR. Za metodologię ich opracowywania odpowiada GPW Benchmark S.A. 16.12.2020 Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) udzieliła tej spółce zezwolenia na pełnienie funkcji administratora wskaźników referencyjnych stóp procentowych.

Spółka na bieżąco monitoruje działania regulacyjne oraz legislacyjne organów krajowych, zagranicznych oraz międzynarodowych, dotyczące wskaźników referencyjnych. Prowadzi także odpowiednie prace dostosowawcze do wymogów Rozporządzenia BMR.

W lipcu 2022 roku prace rozpoczęła Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR). Została ona powołana w związku z planowanym wprowadzeniem na polskim rynku alternatywnego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, który będzie obliczany na podstawie jednodniowych transakcji depozytowych, tzw. transakcji „overnight”. NGR opublikowała także mapę drogową reformy oraz zalecenia dotyczące stosowania WIRON w nowej sprzedaży produktów oferowanych przez instytucje finansowe. 

Dlaczego WIRON zastąpi WIBOR?
Polski rynek finansowy coraz bardziej upodabnia się do innych rynków finansowych w Europie i na świecie. Dotyczy to też  wskaźników referencyjnych stosowanych powszechnie na rynkach. Na podstawie wskaźników referencyjnych banki wyznaczają między innymi oprocentowanie kredytów lub lokat. WIRON to wskaźnik, który bazuje w całości na transakcjach jednodniowych na rynkach finansowych. Reforma wskaźników w naszym kraju wpisuje się w globalny trend, który polega na zastępowaniu wskaźników typu IBOR tzw. wskaźnikami wolnymi od ryzyka (RFR - risk free rate), do których zaliczany jest WIRON.

W jaki sposób nastąpi ta zmiana?

• Nowe umowy:
  Spółka pracuje nad wprowadzeniem wskaźnika WIRON, a dokładną datę i formę wdrożenia przedstawi klientom w możliwie najszybszym terminie.
• Dotychczasowe umowy:
  Zastąpienie wskaźnika WIBOR nastąpi zgodnie z postanowieniami umowy, na podstawie tzw. klauzul awaryjnych albo na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów, które najprawdopodobniej wskaże WIRON jako zamiennik dla WIBOR.

Kiedy nastąpi zmiana dla dotychczasowych umów?
Proces zmiany rozpocznie się dopiero wtedy, gdy administrator bądź KNF oficjalnie ogłosi zamiar likwidacji WIBOR.

Czy zmiana będzie dotyczyła wszystkich umów opartych o WIBOR?
Tak, zmiana będzie dotyczyła wszystkich umów opartych o WIBOR, między innymi: umów kredytowych, leasingowych, faktoringowych, instrumentów finansowych (np.: kontraktów IRS, opcji na stopę procentową CAP / FLOOR) itd.

Czy obecnie muszę podejmować jakieś działania w związku ze zmianą?
Nie, obecnie nie musisz podejmować żadnych działań. Jeśli to się zmieni poinformujemy Cię z odpowiednim wyprzedzeniem.

Czy produkty oparte o WIRON będą tańsze?
Odpowiedź na to pytanie nie jest możliwa, ponieważ oba wskaźniki znacząco różnią się od siebie. WIBOR opiera się na depozytach terminowych, a WIRON na depozytach jednodniowych. WIBOR 1M opisuje transakcję, która rozpoczyna się za dwa dni, a kończy miesiąc później. Natomiast WIRON 1M Stopa Składana jest średnią składaną jednodniowych depozytów za miniony miesiąc. Nie wiadomo, jaka będzie wysokość tych indeksów w przyszłości.
Obniżenie oprocentowania nie jest uznaną przez Rozporządzenie BMR przesłanką zamiany wskaźnika referencyjnego. Zarówno Rozporządzenie BMR, jak i przepisy krajowe, przewidują możliwość zastosowania tzw. korekty, czyli wartości korygującej wysokość wskaźnika zastępującego WIBOR. Taka korekta służyłaby zapewnieniu, że skutki ekonomiczne zamiany byłyby możliwie neutralne. Ewentualna korekta zostanie wskazana w Rozporządzeniu Ministra Finansów lub wyznaczona na podstawie zawartych w umowie klauzul awaryjnych.