WYBRANE DANE FINANSOWE |
w tys. PLN |
w tys. EUR |
|||
|
|
31.12.2022 |
31.12.2021 dane przekształcone |
31.12.2022 |
31.12.2021 dane przekształcone |
Dane dotyczące jednostkowego sprawozdania finansowego Santander Bank Polska S.A. |
|||||
I |
Wynik z tytułu odsetek |
8 040 542 |
4 514 002 |
1 715 023 |
986 128 |
II |
Wynik z tytułu prowizji |
2 277 921 |
2 119 409 |
485 874 |
463 006 |
III |
Zysk przed opodatkowaniem |
3 598 278 |
1 548 754 |
767 502 |
338 341 |
IV |
Zysk za okres |
2 449 043 |
915 878 |
522 373 |
200 083 |
V |
Przepływy pieniężne netto - razem |
16 460 043 |
4 618 779 |
3 510 877 |
1 009 018 |
VI |
Aktywa razem |
238 098 041 |
216 715 146 |
50 768 255 |
47 118 134 |
VII |
Zobowiązania wobec banków |
2 245 128 |
1 337 573 |
478 716 |
290 815 |
VIII |
Zobowiązania wobec klientów |
185 655 260 |
175 354 581 |
39 586 187 |
38 125 534 |
IX |
Zobowiązania razem |
211 802 781 |
192 887 794 |
45 161 471 |
41 937 599 |
X |
Kapitały razem |
26 295 260 |
23 827 352 |
5 606 785 |
5 180 535 |
XI |
Liczba akcji |
102 189 314 |
102 189 314 |
|
|
XII |
Wartość księgowa na jedną akcję (w zł / EUR) |
257,32 |
233,17 |
54,87 |
50,70 |
XIII |
Współczynnik kapitałowy |
21,80% |
21,56%* |
|
|
XIV |
Zysk na jedną akcję zwykłą (w zł / EUR) |
23,97 |
8,96 |
5,11 |
1,96 |
XV |
Zysk rozwodniony na jedną akcję zwykłą (w zł / EUR) |
23,97 |
8,96 |
5,11 |
1,96 |
XVI |
Zadeklarowana lub
wypłacona dywidenda na jedną akcję |
2,68** |
2,16 |
0,57 |
0,47 |
**dane w odpowiednich okresach obejmują zyski zaliczone do funduszy własnych zgodnie z mającymi zastosowanie wytycznymi EBA
** szczegóły opisane zostały w nocie 55
Dla celów ustalenia podstawowych wielkości w EUR zastosowanych w wybranych danych finansowych przyjęto następujące kursy:
· dla pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej – kurs średni NBP z dnia 31.12.2022 r.: 1 EUR = 4,6899 PLN oraz kurs średni NBP z dnia 31.12.2021 r.: 1 EUR = 4,5994 PLN
· dla pozycji rachunku zysków i strat na 31.12.2022 r. – kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2022 r.: 1 EUR = 4,6883 PLN; na 31.12.2021 r. - kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2021 r.: 1 EUR = 4,5775 PLN.
Na dzień 31.12.2022 r. wartości bilansowe denominowane w walutach obcych przeliczone zostały na PLN zgodnie z tabelą nr 252/A/NBP/2022 z dnia 30.12.2022 r.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok |
I. Jednostkowy rachunek zysków i strat6
II. Jednostkowe sprawozdanie z całkowitych dochodów7
III. Jednostkowe sprawozdanie z sytuacji finansowej8
IV. Jednostkowe sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym10
V. Jednostkowe sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych11
VI. Noty objaśniające do sprawozdania finansowego12
1. Informacja ogólna o emitencie12
2. Zasady sporządzania sprawozdania finansowego13
7. Przychody z tytułu dywidend88
8. Wynik handlowy i rewaluacja89
9. Wynik na pozostałych instrumentach finansowych89
10. Pozostałe przychody operacyjne89
11. Odpisy netto z tytułu oczekiwanych strat kredytowych 90
14. Pozostałe koszty operacyjne92
15. Obciążenie z tytułu podatku dochodowego92
17. Gotówka i operacje z bankami centralnymi93
19. Aktywa, zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu95
20. Pochodne instrumenty zabezpieczające96
22. Informacje o sekurytyzacji aktywów103
23. Inwestycyjne aktywa finansowe105
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok |
27. Rzeczowy majątek trwały112
28. Aktywa z tytułu praw do użytkowania113
29. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego114
30. Aktywa trwałe zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży115
32. Zobowiązania wobec banków116
33. Zobowiązania wobec klientów116
34. Zobowiązania podporządkowane117
35. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 117
36. Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne118
41. Kapitał z aktualizacji wyceny122
42. Rachunkowość zabezpieczeń123
43. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży127
44. Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych128
46. Ryzyko prawne dotyczące kredytów hipotecznych w CHF135
48. Aktywa i zobowiązania stanowiące zabezpieczenie144
49. Informacje dotyczące leasingu145
50. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych–informacja dodatkowa146
52. Nabycia, sprzedaże i likwidacje podmiotów zależnych i stowarzyszonych150
53. Świadczenia na rzecz pracowników150
54. Program motywacyjny w formie akcji152
56. Sprawozdawczość według segmentów działalności153
57. Zdarzenia, które wystąpiły po dacie zakończenia okresu sprawozdawczego154
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
za okres: |
1.01.2022-31.12.2022 |
1.01.2021-31.12.2021* |
|
Przychody odsetkowe oraz o charakterze zbliżonym do odsetek |
10 189 968 |
4 745 226 |
|
Przychody odsetkowe od aktywów finansowych
wycenianych |
|
8 305 893 |
3 791 346 |
Przychody odsetkowe od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
1 808 196 |
940 407 |
Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
75 879 |
13 473 |
Koszty odsetkowe |
|
(2 149 426) |
(231 224) |
Wynik z tytułu odsetek |
Nota 5 |
8 040 542 |
4 514 002 |
Przychody prowizyjne |
|
2 699 737 |
2 432 517 |
Koszty prowizyjne |
|
(421 816) |
(313 108) |
Wynik z tytułu prowizji |
Nota 6 |
2 277 921 |
2 119 409 |
Przychody z tytułu dywidend |
Nota 7 |
172 181 |
277 498 |
Wynik handlowy i rewaluacja |
Nota 8 |
109 912 |
251 800 |
Wynik na pozostałych instrumentach finansowych |
Nota 9 |
(19 820) |
91 428 |
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie |
Nota 46 |
(169 235) |
337 |
Pozostałe przychody operacyjne |
Nota 10 |
74 552 |
128 352 |
Odpisy netto z tytułu oczekiwanych strat kredytowych |
Nota 11 |
(798 605) |
(841 012) |
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych |
Nota 46 |
(1 428 333) |
(1 157 849) |
Koszty operacyjne w tym: |
|
(3 908 534) |
(3 251 417) |
- Koszty pracownicze i koszty działania |
Nota 12 i 13 |
(3 378 652) |
(2 594 814) |
- Amortyzacja rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych |
|
(321 549) |
(358 721) |
- Amortyzacja składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania |
|
(125 382) |
(145 726) |
- Pozostałe koszty operacyjne |
Nota 14 |
(82 951) |
(152 156) |
Podatek od instytucji finansowych |
|
(752 303) |
(583 794) |
Zysk przed opodatkowaniem |
|
3 598 278 |
1 548 754 |
Obciążenie z tytułu podatku dochodowego |
Nota 15 |
(1 149 235) |
(632 876) |
Zysk za okres |
|
2 449 043 |
915 878 |
Zysk na akcję |
Nota 16 |
|
|
Podstawowy (zł/akcja) |
|
23,97 |
8,96 |
Rozwodniony (zł/akcja) |
|
23,97 |
8,96 |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
|
za okres: |
1.01.2022-31.12.2022 |
1.01.2021-31.12.2021 |
Zysk za okres |
|
2 449 043 |
915 878 |
Pozycje, które mogą zostać przeniesione do wyniku finansowego: |
|
286 593 |
(2 688 163) |
Zmiana wyceny i sprzedaż dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody brutto* |
Nota 23 i 41 |
704 361 |
(3 305 330) |
Podatek odroczony |
|
(133 829) |
628 013 |
Zmiana wyceny instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne brutto |
Nota 41 i 48 |
(350 542) |
(13 390) |
Podatek odroczony |
|
66 603 |
2 544 |
Pozycje, które nie mogą zostać przeniesione do wyniku finansowego: |
|
6 139 |
397 522 |
Zmiana wyceny kapitałowych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody brutto |
Nota 23 i 41 |
8 050 |
484 653 |
Podatek odroczony i bieżący |
|
(1 529) |
(91 874) |
Rezerwa na odprawy emerytalne - zyski/straty aktuarialne brutto |
Nota 41 i 54 |
(472) |
5 856 |
Podatek odroczony |
|
90 |
(1 113) |
Inne całkowite dochody netto razem |
292 732 |
(2 290 641) |
|
CAŁKOWITY DOCHÓD ZA OKRES SPRAWOZDAWCZY |
|
2 741 775 |
(1 374 763) |
* w okresie sprawozdawczym Bank dokonał zmiany klasyfikacji portfela określonych obligacji - szczegóły opisane zostały w nocie 23
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
|
na dzień: |
31.12.2022 |
31.12.2021* |
1.01.2021* |
AKTYWA |
|
|||
Gotówka i operacje z bankami centralnymi |
Nota 17 |
10 135 099 |
8 167 900 |
5 369 638 |
Należności od banków |
Nota 18 |
9 709 800 |
2 743 994 |
2 918 962 |
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu |
Nota 19 |
6 879 751 |
4 020 966 |
3 218 460 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające |
Nota 20 |
537 924 |
163 043 |
6 901 |
Należności od klientów w tym: |
Nota 21 |
134 842 828 |
123 979 402 |
118 660 194 |
- wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
|
132 062 037 |
121 798 998 |
116 368 885 |
- wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
2 628 660 |
1 729 848 |
1 556 791 |
- wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
152 131 |
450 556 |
734 518 |
Należności z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
Nota 43 |
13 824 606 |
453 372 |
293 583 |
Inwestycyjne aktywa finansowe w tym: |
Nota 23 |
52 123 963 |
68 865 411 |
64 355 667 |
- dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody** |
|
36 303 503 |
67 138 415 |
63 312 701 |
- dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
62 907 |
113 733 |
106 639 |
- dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie** |
|
15 499 348 |
1 421 272 |
- |
- kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|
200 170 |
191 991 |
823 633 |
- kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
|
58 035 |
- |
112 694 |
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań |
Nota 48 |
2 157 372 |
21 462 |
14 392 |
Inwestycje w podmioty zależne i stowarzyszone |
Nota 24 |
2 377 407 |
2 377 407 |
2 377 407 |
Wartości niematerialne |
Nota 25 |
625 519 |
590 959 |
628 643 |
Wartość firmy |
Nota 26 |
1 688 516 |
1 688 516 |
1 688 516 |
Rzeczowy majątek trwały |
Nota 27 |
497 686 |
545 431 |
576 975 |
Aktywa z tytułu praw do użytkowania |
Nota 28 |
437 342 |
460 682 |
642 396 |
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego |
|
- |
212 204 |
- |
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego |
Nota 29 |
1 331 258 |
1 568 080 |
1 199 689 |
Aktywa trwałe zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży |
Nota 30 |
4 308 |
4 308 |
4 308 |
Pozostałe aktywa |
Nota 31 |
924 662 |
852 009 |
767 587 |
Aktywa razem |
238 098 041 |
216 715 146 |
202 723 318 |
* szczegóły opisane zostały w nocie 2.5
** w okresie sprawozdawczym Bank dokonał zmiany klasyfikacji portfela określonych obligacji - szczegóły opisane zostały w nocie 23
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
|
na dzień: |
31.12.2022 |
31.12.2021* |
1.01.2021* |
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁY |
|
|
|
|
Zobowiązania wobec banków |
Nota 32 |
2 245 128 |
1 337 573 |
2 993 349 |
Pochodne instrumenty zabezpieczające |
Nota 20 |
1 872 039 |
1 641 824 |
1 686 042 |
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu |
Nota 19 |
7 117 867 |
3 880 926 |
3 053 416 |
Zobowiązania wobec klientów |
Nota 33 |
185 655 260 |
175 354 581 |
161 133 491 |
Zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
Nota 43 |
2 158 520 |
21 448 |
14 387 |
Zobowiązania podporządkowane |
Nota 34 |
2 705 885 |
2 649 991 |
2 654 394 |
Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych |
Nota 35 |
5 899 300 |
4 660 882 |
2 772 351 |
Zobowiązania z tytułu leasingu |
Nota 49 |
516 881 |
556 169 |
712 304 |
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego |
|
85 412 |
- |
138 782 |
Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne |
Nota 36 |
74 012 |
73 130 |
74 436 |
Pozostałe rezerwy |
Nota 37 |
463 657 |
339 907 |
253 493 |
Pozostałe zobowiązania |
Nota 38 |
3 008 820 |
2 371 363 |
1 814 029 |
Zobowiązania razem |
|
211 802 781 |
192 887 794 |
177 300 474 |
Kapitały |
|
|
|
|
Kapitał akcyjny |
Nota 39 |
1 021 893 |
1 021 893 |
1 021 893 |
Pozostałe kapitały |
Nota 40 |
22 305 509 |
20 790 808 |
20 273 125 |
Kapitał z aktualizacji wyceny |
Nota 41 |
(1 018 315) |
(1 311 047) |
1 819 661 |
Zyski zatrzymane |
|
1 537 130 |
2 409 820 |
1 569 753 |
Wynik roku bieżącego |
|
2 449 043 |
915 878 |
738 412 |
Kapitały razem |
26 295 260 |
23 827 352 |
25 422 844 |
|
Zobowiązania i kapitały razem |
|
238 098 041 |
216 715 146 |
202 723 318 |
* szczegóły opisane zostały w nocie 2.5
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym |
Kapitał akcyjny |
Pozostałe kapitały |
Kapitał |
Zyski |
Razem |
Nota |
39 |
40 |
41 |
|
|
Stan na początek okresu |
1 021 893 |
20 790 808 |
(1 311 047) |
3 325 698 |
23 827 352 |
Całkowite dochody razem |
- |
- |
292 732 |
2 449 043 |
2 741 775 |
Wynik okresu bieżącego |
- |
- |
- |
2 449 043 |
2 449 043 |
Inne całkowite dochody |
- |
- |
292 732 |
- |
292 732 |
Odpis na pozostałe kapitały |
- |
1 514 701 |
- |
(1 514 701) |
- |
Wypłata dywidendy |
- |
- |
- |
(273 867) |
(273 867) |
Stan na koniec okresu |
1 021 893 |
22 305 509 |
(1 018 315) |
3 986 173 |
26 295 260 |
.
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym |
Kapitał akcyjny |
Pozostałe kapitały |
Kapitał |
Zyski |
Razem |
Nota |
39 |
40 |
41 |
|
|
Stan na początek okresu |
1 021 893 |
20 273 125 |
1 819 661 |
2 308 165 |
25 422 844 |
Całkowite dochody razem |
- |
- |
(2 290 641) |
915 878 |
(1 374 763) |
Wynik okresu bieżącego |
- |
- |
- |
915 878 |
915 878 |
Inne całkowite dochody |
- |
- |
(2 290 641) |
- |
(2 290 641) |
Odpis na pozostałe kapitały |
- |
738 412 |
- |
(738 412) |
- |
Zaliczka na poczet dywidendy |
- |
(220 729) |
- |
- |
(220 729) |
Przeniesienie przeszacowania kapitałowych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
- |
- |
(840 067) |
840 067 |
- |
Stan na koniec okresu |
1 021 893 |
20 790 808 |
(1 311 047) |
3 325 698 |
23 827 352 |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
za okres: |
1.01.2022-31.12.2022 |
1.01.2021-31.12.2021* |
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej |
|
|
Zysk przed opodatkowaniem |
3 598 278 |
1 548 754 |
Korekty: |
|
|
Amortyzacja |
446 931 |
504 447 |
Wynik z działalności inwestycyjnej |
18 291 |
(77 903) |
Odsetki naliczone wyłączane z działalności operacyjnej |
(1 584 492) |
(735 547) |
Dywidendy |
(171 242) |
(275 665) |
Odpisy z tytułu (odwrócenia) utraty wartości |
12 158 |
64 938 |
Zmiany: |
|
|
Stanu rezerw |
124 632 |
85 108 |
Stanu aktywów/zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu |
338 496 |
43 481 |
Stanu aktywów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań |
21 462 |
(7 070) |
Stanu pochodnych instrumentów zabezpieczających |
(175 256) |
(147 152) |
Stanu należności od banków |
(3 005 112) |
(34 455) |
Stanu należności od klientów |
(18 141 728) |
(9 141 906) |
Stanu zobowiązań wobec banków |
993 419 |
(1 644 201) |
Stanu zobowiązań wobec klientów |
12 203 847 |
15 516 029 |
Stanu należności/zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu |
2 177 770 |
(122 009) |
Stanu pozostałych aktywów i zobowiązań |
455 901 |
514 745 |
Odsetki otrzymane dotyczące działalności operacyjnej |
7 898 958 |
3 782 707 |
Odsetki zapłacone dotyczące działalności operacyjnej |
(2 243 194) |
(80 158) |
Podatek dochodowy zapłacony |
(683 462) |
(814 683) |
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej |
2 285 657 |
8 979 460 |
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej |
|
|
Wpływy |
17 712 343 |
14 868 031 |
Zbycie / zapadalność inwestycyjnych aktywów finansowych |
16 255 502 |
13 515 618 |
Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowego majątku trwałego |
35 821 |
41 598 |
Dywidendy otrzymane |
171 242 |
275 665 |
Odsetki otrzymane |
1 249 778 |
1 035 150 |
Wydatki |
(3 978 441) |
(19 462 508) |
Nabycie inwestycyjnych aktywów finansowych |
(3 625 654) |
(19 129 239) |
Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowego majątku trwałego |
(352 787) |
(333 269) |
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej |
13 733 902 |
(4 594 477) |
Przepływy pieniężne z działalności finansowej |
|
|
Wpływy |
2 325 350 |
4 273 650 |
Emisja dłużnych papierów wartościowych |
2 325 350 |
4 273 650 |
Wydatki |
(1 884 062) |
(4 039 854) |
Wykup dłużnych papierów wartościowych |
(1 219 340) |
(2 294 798) |
Spłaty kredytów i pożyczek |
(75 149) |
(1 255 804) |
Spłaty zobowiązań z tytułu leasingu |
(152 101) |
(160 236) |
Dywidendy na rzecz właścicieli |
(273 867) |
(220 729) |
Odsetki zapłacone |
(163 605) |
(108 287) |
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej |
441 288 |
233 796 |
Przepływy pieniężne netto - razem |
16 460 847 |
4 618 779 |
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu |
18 029 977 |
13 411 198 |
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu** |
34 490 824 |
18 029 977 |
* szczegóły opisane zostały w nocie 2.5
** szczegóły opisane zostały w nocie 50
Informacje dotyczące zobowiązań wynikających z działalności finansowej w zakresie kredytów i pożyczek otrzymanych, zobowiązań podporządkowanych oraz emisji dłużnych papierów wartościowych przedstawiono odpowiednio w notach: 32- 35.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Bank działa pod nazwą Santander Bank Polska S.A. z siedzibą w Polsce, 00-854 Warszawa, al. Jana Pawła II 17, pod nr KRS 0000008723, NIP 896-000-56-73, REGON 930041341.
W dniu 7 września 2018 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do rejestru przedsiębiorców zmiany Statutu Banku skutkujące m.in. zmianą nazwy Banku z dotychczasowej Bank Zachodni WBK S.A. na Santander Bank Polska S.A.
Jednostką dominującą najniższego i najwyższego szczebla dla Santander Bank Polska S.A. jest Banco Santander S.A. z siedzibą w Santander w Hiszpanii.
Santander Bank Polska S.A. oferuje szeroki zakres usług bankowych w obrocie krajowym i na międzybankowych rynkach zagranicznych, dla osób fizycznych i prawnych. Dodatkowo prowadzi również usługi:
· pośrednictwa obrotu papierami wartościowymi,
· leasingu,
· faktoringu,
· zarządzania aktywami/funduszami,
· dystrybucji usług ubezpieczeniowych,
· handlu akcjami i udziałami spółek prawa handlowego,
· działalności maklerskiej.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
2.1. Oświadczenie o zgodności
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. zostało sporządzone zgodnie ze stosowanymi w sposób ciągły Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską według stanu w dniu 31 grudnia 2022 roku, a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami– zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2021, poz. 217) i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, a także wymogami wobec emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych określonymi w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Santander Bank Polska S.A. w dniu 21 lutego 2023 roku.
Jednostkowe sprawozdanie Santander Bank Polska S.A. jest publikowane w tej samej dacie co skonsolidowane sprawozdanie Grupy Kapitałowej Santander Bank Polska S.A. i jest wymagane przepisami prawa.
2.2. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej przez Santander Bank Polska S.A. w dającej się przewidzieć przyszłości, tj. przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia, na który sporządzono niniejsze sprawozdanie finansowe.
Zarząd w swojej ocenie rozważył m. in. wpływ pandemii COVID-19 i ustalił, że wpływa ona na wycenę aktywów oraz szacowane przyszłe wyniki, ale nie powoduje istotnej niepewności w zakresie zdolności jednostki do kontynuacji działalności.
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w złotych polskich, w zaokrągleniu do tysiąca złotych.
Santander Bank Polska S.A. sporządził sprawozdanie finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej, zgodnie z zasadami wyceny bilansowej wskazanymi poniżej:
Pozycja |
Zasady wyceny bilansowej |
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu |
Wartość godziwa przez wynik finansowy |
Należności od klientów spełniające test kontraktowych przepływów pieniężnych |
Zamortyzowany koszt |
Należności od klientów niespełniające testu kontraktowych przepływów pieniężnych |
Wartość godziwa przez wynik finansowy |
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Wartość godziwa przez inne całkowite dochody |
Zobowiązania z tytułu rozliczanych w środkach pieniężnych lub instrumentach kapitałowych płatności w formie akcji własnych |
Zgodnie z wymogami MSSF 2 "Płatności w formie akcji" |
Kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe |
Wartość godziwa przez inne całkowite dochody - opcja |
Kapitałowe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu |
Wartość godziwa przez wynik finansowy |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Wartość godziwa przez wynik finansowy |
Składniki aktywów trwałych |
Cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszony o łączne odpisy amortyzacyjne oraz łączne straty z tytułu utraty wartości |
Prawa do użytkowania ( MSSF 16) |
Początkowa wycena według kosztu pomniejszana o odpisy amortyzacyjne oraz łączne straty z tytułu utraty wartości |
Składniki aktywów trwałych przeznaczone do sprzedaży i grupy aktywów trwałych przeznaczone do sprzedaży |
Wykazywane są w kwocie niższej z dwóch, tj. ich wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia |
Santander Bank Polska S.A. zastosował analogiczne zasady rachunkowości, jak przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku, z wyjątkiem zmian w standardach z pkt. 2.4 oraz zmian w polityce rachunkowości opisanymi w pkt 2.5
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
2.3. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które mogą mieć zastosowanie w Santander Bank Polska S.A., a nie są jeszcze obowiązujące i nie zostały wcześniej wprowadzone
MSSF |
Charakter zmian |
Obowiązuje od |
Wpływ na Santander Bank Polska S.A. |
MSSF 17 Ubezpieczenia |
MSSF 17 definiuje nowe podejście do rozpoznawania, wyceny, prezentacji i ujawniania umów ubezpieczeniowych. Głównym celem MSSF 17 jest zagwarantowanie przejrzystości oraz porównywalności sprawozdań finansowych ubezpieczycieli. W tym celu jednostka będzie ujawniała szereg informacji ilościowych i jakościowych umożliwiających użytkownikom sprawozdania finansowego ocenę wpływu umów ubezpieczeniowych na sytuację finansową, wyniki finansowe oraz przepływy pieniężne jednostki. MSSF 17 wprowadza szereg istotnych zmian w stosunku do dotychczasowych wymogów MSSF 4. Dotyczą one miedzy innymi: poziomów agregacji na jakim wykonywane są obliczenia, metody wyceny zobowiązań ubezpieczeniowych, rozpoznawania zysku lub straty w czasie, ujmowania reasekuracji, wydzielania komponentu inwestycyjnego, sposobu prezentacji poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat jednostek sprawozdawczych, w tym oddzielnej prezentacji przychodów z ubezpieczeń, kosztów usług ubezpieczeniowych, a także przychodów lub kosztów finansowych. |
1 stycznia 2023 |
Bank rozważył wpływ standardu na wycenę inwestycji w jednostki stowarzyszone oraz gwarancje dobrego wykonania. Bank ocenia ten wpływ na sprawozdanie finansowe jako nieistotny |
Zmiany do MSR 8 Zasady rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i błędy |
Zmiany do MSR 8 obejmują definicję szacunków księgowych, co powinno pomóc w odróżnieniu zasad rachunkowości od szacunków księgowych. |
1 stycznia 2023 |
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu |
Zmiany do MSR 12 |
Zmiany w zakresie podatku odroczonego dla transakcji leasingu oraz obowiązków likwidacyjnych. |
1 stycznia 2023 |
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu |
Zmiana do MSR 1 |
Rozszerzenie i zmiana zakresu ujawnień dotyczących polityki rachunkowości. |
1 stycznia 2023 |
Zmiana będzie miała istotny wpływ na zakres ujawnień w sprawozdaniu finansowym. |
Zmiana do MSR 1 |
Zmiana dotyczy prezentacji zobowiązań. W szczególności wyjaśnia ona jedno z kryteriów klasyfikacji zobowiązania jako długoterminowe. |
1 stycznia 2024 |
Zmiana nie
będzie miała istotnego wpływu |
Zmiana do MSSF 16 |
Zmiana w zakresie kalkulacji zobowiązania leasingowego w transakcjach sprzedaży i leasingu zwrotnego. |
1 stycznia 2024 |
Zmiana nie
będzie miała istotnego wpływu |
* Nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów wydane przez RMSR, ale jeszcze niezatwierdzone do stosowania w UE.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
2.4. Standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które zostały po raz pierwszy zastosowane w roku obrotowym 2022
MSSF |
Charakter zmian |
Obowiązujące od |
Wpływ na Santander Bank Polska S.A. |
Coroczne poprawki do standardów MSSF 2018-2020 |
W wyniku corocznego projektu ulepszeń wprowadzono zmiany do czterech MSSF (MSSF1, MSSF9, MSSF16, MSR 41). Zmiany do MSSF 9 wyjaśniają, jakie opłaty uwzględnia jednostka, gdy przeprowadza „test 10%” w celu usunięcia z bilansu składnika aktywów finansowych. W przypadku MSSF 16 zmieniono przykład ilustrujący sposób traktowania zachęt do leasingu, aby nie wprowadzać nieporozumień. |
1 stycznia 2022 |
Zmiana nie ma
istotnego wpływu |
Zmiany do MSR 37 Rezerwy |
Zmiany dotyczą doprecyzowania zakresu kosztów jakie należy uwzględniać w ocenie czy umowa jest umową rodzącą obciążenia. |
1 stycznia 2022 |
Zmiana nie ma
istotnego wpływu |
Zmiany do MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe |
Zmiany wskazują m.in., że przychody z tytułu sprzedaży wyrobów wytworzonych w trakcie doprowadzania składnika aktywów do pożądanego miejsca i stanu, nie mogą być odejmowane od kosztów powiązanych z tym składnikiem. Zamiast tego takie przychody należy ujmować w rachunku zysków i strat wraz z kosztami wytworzenia tych wyrobów |
1 stycznia 2022 |
Zmiana nie ma
istotnego wpływu |
Zmiany do MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych |
MSSF 3 „Połączenia jednostek gospodarczych” opisuje podejście księgowe, gdy jednostka przejmująca przejmuje kontrolę nad przedsiębiorstwem (np. przejęcie lub fuzja). Takie połączenia jednostek gospodarczych rozlicza się zgodnie z „metodą nabycia”, która zasadniczo wymaga wyceny nabytych aktywów i przyjętych zobowiązań według ich wartości godziwej na dzień przejęcia. |
1 stycznia 2022 |
Zmiana nie ma
istotnego wpływu |
2.5. Porównywalność z wynikami poprzednich okresów
Zmiana (1): Ryzyko prawne związane z portfelem kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do CHF
Ze względu na zmieniającą się sytuację
prawną kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych, w
związku z materializacją ryzyka braku możliwości odzyskania pełnych
harmonogramowych przepływów dla tego portfela, począwszy od
1 stycznia 2022 roku Santander Bank
Polska S.A. dokonał zmian zasad rachunkowości dotyczących ich ujęcia.
Ryzyko prawne tego portfela, przed zmianą, było ujmowane zgodnie z MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe. Od 1 stycznia 2022 r. Bank zdecydował się zastosować MSSF 9 Instrumenty finansowe.
Bank zdecydował się pomniejszać od 1 stycznia 2022 roku wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych zgodnie z MSSF 9 (MSSF 9 paragraf B5.4.6) oraz w przypadku braku ekspozycji brutto lub jej niewystarczającej wartości na pokrycie straty ewidencjonować rezerwę zgodnie z MSR 37.
Ze względu na istotność kosztów z tytułu ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi denominowanymi i indeksowanymi w walutach obcych oraz zgodnie z zapisami paragrafu 29 MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych, Bank zdecydował się zaprezentować oddzielną pozycję w skonsolidowanym rachunku zysków i strat „ Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych”, która prezentuje łączny wpływ ryzyka prawnego tego portfela na rachunek zysków i strat.
Zmiana zasad rachunkowości miała na celu zapewnienie użytkownikom sprawozdań finansowych bardziej adekwatnych informacji dotyczących wpływu ryzyka prawnego portfela kredytów denominowanych i indeksowanych w walutach obcych na sytuację finansową, wynik finansowy oraz przepływy pieniężne Banku.
Zmiana pozwoliła również na dostosowanie ujęcia ww. ryzyka prawnego w sprawozdaniach finansowych Banku do obserwowanej w tym zakresie praktyki rynkowej.
Opisane zmiany danych porównawczych zostały uwzględnione w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym we wszystkich notach, których te zmiany dotyczą.
Wprowadzona zmiana zasad rachunkowości nie miała wpływu na wysokość aktywów netto Banku w okresie porównawczym, tj. na dzień 1 stycznia 2021 r. oraz 31 grudnia 2021 r.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Zmiana (2): Zmiana prezentacji wybranych pozycji rachunku zysków i strat oraz sprawozdania z sytuacji finansowej
W celu przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej Banku , w jak najbardziej przejrzysty sposób, a także zapewnienia najwyższej wartości informacyjnej dla odbiorców sprawozdań finansowych Banku, Bank postanowił wyodrębnić pozycję „Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie” w rachunku zysków i strat.
Jednostkowy rachunek zysków i strat
za okres: 1.01.2021 r.- 31.12.2021 r. |
||||
|
przed |
zmiana (1) |
zmiana (2) |
po |
Przychody odsetkowe oraz o charakterze zbliżonym do odsetek |
4 745 525 |
- |
(299) |
4 745 226 |
Przychody
odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych |
3 791 645 |
- |
(299) |
3 791 346 |
Przychody odsetkowe od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
940 407 |
- |
- |
940 407 |
Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy |
13 473 |
- |
- |
13 473 |
Koszty odsetkowe |
(231 224) |
- |
- |
(231 224) |
Wynik z tytułu odsetek |
4 514 301 |
- |
(299) |
4 514 002 |
Przychody prowizyjne |
2 432 555 |
- |
(38) |
2 432 517 |
Koszty prowizyjne |
(313 108) |
- |
- |
(313 108) |
Wynik z tytułu prowizji |
2 119 447 |
- |
(38) |
2 119 409 |
Przychody z tytułu dywidend |
277 498 |
- |
- |
277 498 |
Wynik handlowy i rewaluacja |
251 800 |
- |
- |
251 800 |
Wynik na pozostałych instrumentach finansowych |
91 428 |
- |
- |
91 428 |
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie |
- |
- |
337 |
337 |
Pozostałe przychody operacyjne |
196 317 |
(67 965) |
- |
128 352 |
Odpisy netto z tytułu oczekiwanych strat kredytowych |
(841 012) |
- |
- |
(841 012) |
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych |
- |
(1 157 849) |
- |
(1 157 849) |
Koszty operacyjne w tym: |
(4 477 231) |
1 225 814 |
- |
(3 251 417) |
- Koszty pracownicze i koszty działania |
(2 594 814) |
- |
- |
(2 594 814) |
- Amortyzacja rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych |
(358 721) |
- |
- |
(358 721) |
- Amortyzacja składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania |
(145 726) |
- |
- |
(145 726) |
- Pozostałe koszty operacyjne |
(1 377 970) |
1 225 814 |
- |
(152 156) |
Podatek od instytucji finansowych |
(583 794) |
- |
- |
(583 794) |
Zysk przed opodatkowaniem |
1 548 754 |
- |
- |
1 548 754 |
Obciążenie z tytułu podatku dochodowego |
(632 876) |
- |
- |
(632 876) |
Zysk za okres |
915 878 |
- |
- |
915 878 |
Zysk na akcję |
|
|
|
|
Podstawowy (zł/akcja) |
8,96 |
- |
- |
8,96 |
Rozwodniony (zł/akcja) |
8,96 |
- |
- |
8,96 |
1) zmiany wynikające ze zmian zasad rachunkowości
2) zmiany wynikające ze zmian prezentacji
Jednostkowe sprawozdanie z sytuacji finansowej
|
na dzień: 31.12.2021 |
||
|
przed |
zmiana (1) |
po |
Należności od klientów w tym: |
125 449 130 |
(1 469 728) |
123 979 402 |
- wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
123 268 726 |
(1 469 728) |
121 798 998 |
Aktywa razem |
218 184 874 |
(1 469 728) |
216 715 146 |
Pozostałe rezerwy |
1 809 635 |
(1 469 728) |
339 907 |
Zobowiązania razem |
194 357 522 |
(1 469 728) |
192 887 794 |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
|
na dzień: 01.01.2021 |
||
|
przed |
zmiana (1) |
po |
Należności od klientów w tym: |
119 077 346 |
(417 152) |
118 660 194 |
- wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
116 786 037 |
(417 152) |
116 368 885 |
Aktywa razem |
203 140 470 |
(417 152) |
202 723 318 |
Pozostałe rezerwy |
670 645 |
(417 152) |
253 493 |
Zobowiązania razem |
177 717 626 |
(417 152) |
177 300 474 |
1) zmiany wynikające ze zmian zasad rachunkowości
Jednostkowe sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
|
za okres: 1.01.2021 - 31.12.2021 |
||
|
przed |
zmiana (1) |
po |
Zmiany: |
|
|
|
Stanu rezerw |
1 137 684 |
(1 052 576) |
85 108 |
Stanu należności od klientów |
(10 194 482) |
1 052 576 |
(9 141 906) |
1) zmiany wynikające ze zmian zasad rachunkowości
2.6. Zastosowanie szacunków
Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga od kierownictwa dokonania subiektywnych ocen, estymacji i przyjęcia założeń, które wpływają na stosowane zasady rachunkowości oraz na prezentowane kwoty aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów.
Szacunki i założenia dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uważane za właściwe w danych warunkach. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, których nie da się określić w jednoznaczny sposób na podstawie innych źródeł.
Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Zmiany w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym je dokonano pod warunkiem, że dotyczyły one tylko tego okresu lub w okresie, w którym je dokonano i okresach przyszłych, jeśli wpływają one zarówno na bieżący jak i przyszłe okresy.
Najistotniejsze szacunki dokonywane przez Santander Bank Polska S.A.
Najistotniejsze szacunki i oceny obejmują:
· Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
· Wartość godziwą instrumentów finansowych
· Szacunki dotyczące spraw spornych
· Szacunki dotyczące ryzyka związanego z kredytami hipotecznymi w walutach obcych
· Szacunki dotyczące wpływu tzw. wakacji kredytowych wynikających z Ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom
· Szacunki dotyczące zwrotu marży pomostowej
· Szacunki dotyczące zwrotu prowizji dla kredytów hipotecznych w przypadku wcześniejszej spłaty
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe aktywów finansowych
Podejście MSSF 9 do szacowania odpisów z tytułu strat kredytowych bazuje na wyznaczaniu oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss ECL). Odpisy z tytułu ECL odzwierciedlają nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników, wartość pieniądza w czasie oraz racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Odpisy z tytułu ECL są mierzone w kwocie równej ECL w horyzoncie 12-miesięcznym albo ECL w horyzoncie pozostałego czasu życia instrumentu jeżeli zidentyfikowano dla nich istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu rozpoznania (Koszyk 2) lub utratę wartości (Koszyk 3). W związku z powyższym model ECL wymaga dokonania szeregu ocen i szacunków elementów obarczonych niepewnością, w szczególności w zakresie:
· pomiaru ECL w horyzoncie 12 miesięcznym albo pozostałego czasu życia instrumentu,
· określenia, kiedy następuje zdarzenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,
· określenia przyszłych zdarzeń (forward looking) oraz ich prawdopodobieństwa, które są odzwierciedlone w oszacowaniu ECL.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
W rezultacie odpisy z tytułu ECL są szacowane z wykorzystaniem złożonego modelu stworzonego z wykorzystaniem wielu informacji i wielu technik statystycznych. Struktura modeli wykorzystywanych w celu oszacowania ECL uwzględnia modele dla następujących parametrów:PD - Probability of Default, tj. Szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w danym horyzoncie czasowym (12-miesięcznym lub na całe życie);
· LGD - Loss Given Default, tj. część ekspozycji, która nie zostałaby odzyskana w przypadku zmaterializowania się zdarzenia niewykonania zobowiązania;
· EAD – Exposure at Default, tj. oczekiwana wielkość ekspozycji w przypadku zmaterializowana się zdarzenia niewykonania zobowiązania w horyzoncie 12-miesięcy lub całego okresu życia.
Zmiany w powyższych szacunkach i strukturze modeli mogą mieć istotny wpływ na poziom odpisów z tytułu ECL.
MSSF 9 uzależnia sposób rozpoznawania strat oczekiwanych w zależności od zmiany poziomu ryzyka, który nastąpił od momentu rozpoznania ekspozycji. Standard wprowadził trzy podstawowe etapy/koszyki rozpoznawania strat oczekiwanych:
· Koszyk 1 – w którym są klasyfikowane ekspozycje dla których od momentu rozpoznania nie nastąpiły istotne zmiany ryzyka rozumiane, jako wzrost prawdopodobieństwa przeklasyfikowania do portfela z utratą wartości (Koszyk 3). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
· Koszyk 2 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu rozpoznania nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się z zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
· Koszyk 3 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowało się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniały przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Dla celów oceny ECL w podejściu portfelowym, aktywa finansowe są grupowane według podobnych charakterystyk ryzyka kredytowego, które wskazują na zdolność dłużnika do spłaty całości zobowiązania zgodnie z warunkami umowy (np. na podstawie oceny ryzyka kredytowego stosowanego przez Santander Bank Polska S.A lub procesu oceny według przyjętej skali z uwzględnieniem typu składnika aktywów, branży, położenia geograficznego, rodzaju zabezpieczenia, opóźnienia w spłacie i innych istotnych czynników). Wybrane cechy charakterystyczne są istotne z punktu widzenia oceny przyszłych przepływów pieniężnych dla grup takich aktywów, gdyż wskazują, jaka jest zdolność dłużników do spłaty wszystkich wymaganych kwot zgodnie z warunkami umowy dotyczącej składnika aktywów będącego przedmiotem oceny. Systemy klasyfikacji kredytowej zostały opracowane wewnętrznie i są stale ulepszane, np. poprzez zewnętrzną analizę wskaźnikową pozwalającą na lepsze zastosowanie wyżej wymienionych wskaźników do oszacowania odpisu aktualizującego.
Wyliczenie ECL w podejściu indywidualnym odbywa się w oparciu o wyliczenie sumy ważonych prawdopodobieństwem odpisów aktualizujących obliczonych dla wszystkich możliwych scenariuszy odzysku w zależności od aktualnie realizowanej dla danego klienta strategii odzysku.
W ramach analizy scenariuszowej wykorzystywane są przede wszystkim następujące strategie/scenariusze:
· Odzysk z prowadzonej działalności operacyjnej / refinansowania / wsparcia kapitałowego;
· Odzysk ze sprzedaży zabezpieczenia w trybie dobrowolnym;
· Odzysk w procesie egzekucji;
· Odzysk w ramach upadłości układowej / postępowania naprawczego / upadłości likwidacyjnej;
· Odzysk w ramach przejęcia zadłużenia / aktywa / sprzedaży wierzytelności
· Odzysk w ramach restrukturyzacji prawnej
Ponadto dla ekspozycji klasyfikowanych, jako POCI (purchased or originated credit impaired) – czyli zakupionych lub powstałych składników aktywów finansowych, które w momencie początkowego ujęcia są dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe – oczekiwane straty są rozpoznane w horyzoncie pozostałego czasu życia. Do utworzenia takiego aktywa dochodzi w sytuacji rozpoznania aktywa z utratą wartości, a klasyfikacja POCI utrzymywana jest w całym okresie życia aktywa.
Aktywa kredytowe z utratą wartości
Aktywa kredytowe z utratą wartości są to aktywa z Koszyka 3 lub POCI. Składnik aktywów finansowych lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość wtedy i tylko wtedy, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów, a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące utratę wartości ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Wskazanie pojedynczego zdarzenia, powodującego utratę wartości może nie być możliwe, utratę wartości może raczej spowodować złożony efekt kilku zdarzeń. Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów zalicza się uzyskane informacje dotyczące następujących zdarzeń:
· znaczące trudności finansowe emitenta lub dłużnika;
· niedotrzymanie warunków umowy,; np. opóźnienie w spłacie odsetek lub należności głównej powyżej 90 dni w kwocie przekraczającej: progi bezwzględne materialności (400 zł dla w przypadku ekspozycji indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw oraz 2000 zł dla klientów biznesowych i korporacyjnych) oraz jednocześnie progi względne (powyżej 1% kwoty przeterminowanej w stosunku do kwoty bilansowej);
· przyznanie dłużnikowi przez Santander Bank Polska S.A., ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności finansowych dłużnika, udogodnienia, którego w innym wypadku Santander Bank Polska S.A. by nie udzielił, które spełniają kryteria:
(1) Transakcje restrukturyzowane w okresie warunkowym, które spełniają kryteria przeklasyfikowania do kategorii Koszyk 3 (ilościowe i/lub jakościowe)
(2) Transakcje restrukturyzowane w okresie warunkowym poprzednio klasyfikowane jako niepracujące, które zostały zrefinansowane lub zrestrukturyzowane lub są przeterminowane o więcej niż 30 dni z powodu zaobserwowanych trudności finansowych klienta.
(3) Transakcje restrukturyzowane, w ramach których zastosowano klauzule umowne powodujące odroczenie płatności poprzez karencję w spłacie kapitału przez okres dłuższy niż dwa lata.
(4) Transakcje restrukturyzowane obejmujące umorzenie zobowiązań, okresy karencji w spłacie odsetek lub spłacane w ratach bez odsetek umownych.
(5) Transakcje restrukturyzowane, w ramach których nastąpiła zmiana wartości bieżącej netto przepływów pieniężnych (NPV) o co najmniej 1% w stosunku do wartości NPV przed zastosowaniem działań restrukturyzacyjnych
(6) Transakcje, w ramach których zastosowano:
o nieadekwatne harmonogramy spłat (początkowe albo późniejsze, gdy je stosowano), z czym wiążą się m.in. powtarzające się sytuacje nieprzestrzegania harmonogramu, zmiany harmonogramu spłat w celu uniknięcia sytuacji nieprzestrzegania go, lub
o harmonogram spłat opierający się na oczekiwaniach, niepopartych prognozami makroekonomicznymi lub wiarygodnymi założeniami co do kredytobiorcy pod względem jego zdolności lub gotowości do spłaty.
(7) Transakcje, w przypadku których Bank posiada uzasadnione wątpliwości co do prawdopodobieństwa dokonania płatności przez klienta
· wysoce prawdopodobna upadłość dłużnika, postępowanie sanacyjne, układowe lub inna reorganizacja finansowa dłużnika;
· zanik aktywnego rynku na dany składnik aktywów finansowych ze względu na trudności finansowe;
· ekspozycje objęte moratorium ustawowym tzw. Tarcza 4.0 ( Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym COVID-19) – zastosowanie moratorium na podstawie deklaracji o utracie źródła dochodu.
W przypadku ekspozycji z utratą wartości (Koszyk 3) istnieje możliwość przeklasyfikowania ekspozycji do Koszyka 2 lub 1, gdy ustąpiły przesłanki powodujące klasyfikację do Koszyka 3 (w szczególności nastąpiła poprawa sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy) oraz dodatkowo po upłynięciu okresu kwarantanny (prawidłowej obsługi rozumianej jako brak opóźnień w spłacie powyżej 30 dni), przy czym:
· W przypadku ekspozycji klientów indywidualnych okres kwarantanny wynosi 180 dni.
· W przypadku klientów małych i średnich przedsiębiorstw okres kwarantanny wynosi 180 dni, dodatkowo dla części klientów wymagana jest ocena sytuacji finansowej i zdolności kredytowej klienta. Brak możliwości ponownej klasyfikacji do Koszyka 1 lub 2 następuje jednak w przypadku identyfikacji: oszustwa, śmierci kredytobiorcy, zaprzestania działalności, upadłości, likwidacji, wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego.
· W przypadku klientów biznesowych i korporacyjnych okres kwarantanny wynosi 92 dni, wymagana jest również pozytywna ocena kondycji finansowej (Bank uznaje wszystkie pozostałe płatności za możliwe do odzyskania w terminie wynikającym z umowy). Brak możliwości powrotu do Koszyka 1 lub 2 w przypadku identyfikacji oszustwa, zaprzestania prowadzenia działalności, wszczęcia postępowań prawnych: restrukturyzacyjnego, upadłościowego, likwidacyjnego.
· Dodatkowo w przypadku podejmowania przez Bank działań restrukturyzacyjnych (w tym ekspozycje objęte moratorium ustawowym tzw. Tarcza 4.0) i klasyfikacji Klienta do Koszyka 3, przeklasyfikowanie do Koszyka 2 następuje po co najmniej 365
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
dniach (licząc od późniejszej z dat: restrukturyzacji bądź przeklasyfikowania do portfela niepracującego) regularnych płatności, spłacenia przez klienta kwoty wcześniej przeterminowanej/spisanej (o ile wystąpiła) oraz po stwierdzeniu iż nie ma obaw co do dalszej spłaty całości zadłużenia zgodnie z ustalonymi warunkami restrukturyzacji.
Zmiany w klasyfikacji wynikające z Rekomendacji R
Santander Bank Polska S.A. od stycznia 2022 roku dostosował zasady klasyfikacji ekspozycji do nowych wytycznych wynikających z rekomendacji R KNF. Główne zmiany w klasyfikacji ekspozycji dotyczą sytuacji gdy:
· Bank posiada wobec dłużnika ekspozycje bilansowe, które są przeterminowane o ponad 90 dni i które stanowią ponad 20% wszystkich ekspozycji bilansowych wobec tego dłużnika, wszystkie ekspozycje bilansowe i pozabilansowe wobec tego dłużnika uznaje się za niepracujące
· opóźnienie w spłacie dla danej ekspozycji przekraczające 90 dni w sytuacji gdy dla danej ekspozycji nie zostało spełnione kryterium istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego skutkuje klasyfikacją do koszyka 2
Istotny wzrost ryzyka kredytowego
Jednym z kluczowych elementów MSSF 9 jest identyfikacja istotnego wzrostu ryzyka kredytowego decydującego o klasyfikacji do Koszyka 2. Santander Bank Polska S.A. wypracował szczegółowe kryteria definicji istotnego wzrostu poziomu ryzyka bazujące na następujących głównych założeniach:
· Jakościowych:
· Objęcie klienta dedykowanymi strategiami monitoringu będącymi konsekwencją zidentyfikowania sygnałów wczesnego ostrzegania świadczących o istotnym wzroście ryzyka kredytowego
· Działania restrukturyzacyjne związane z udzieleniem klientom udogodnień wymuszonych ich trudną sytuacją finansową
· Opóźnienie w spłacie zgodnie z kryteriami standardu tj. 30 dni przeterminowania połączone z progiem materialności
· Ilościowych:
· Metoda bufora ryzyka bazująca na porównaniu krzywych prawdopodobieństwa niewypłacalności w horyzoncie aktualnego pozostałego czasu życia ekspozycji według oceny poziomu ryzyka na moment rozpoznania ekspozycji i na datę raportową. Bufor ryzyka ustalany jest, jako wartość względna dla każdej ekspozycji w oparciu o ocenę ryzyka wynikającą z modeli wewnętrznych i pozostałych parametrów ekspozycji wpływających na ocenę Banku, czy znaczący wzrost ryzyka mógł wystąpić w odniesieniu do momentu początkowego rozpoznania ekspozycji (parametry te biorą pod uwagę typy produktu, strukturę terminową jak również rentowność). Metodologia bufora ryzyka została przygotowana wewnętrznie i opiera się na informacjach zebranych w trakcie procesów decyzyjnego oraz ustalania transakcji.
Progi (określające maksymalną dopuszczalną wartość prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD) na moment sprawozdawczy po zmianie w stosunku do wartości PD na moment początkowego ujęcia) służące do klasyfikacji do koszyka 2 są określone indywidualnie dla poszczególnych ekspozycji. W tabeli zaprezentowano średnie roczne wartości progów PD uwzględniając czas do zapadalności ekspozycji.
Średni próg graniczny (w ujęciu rocznym) prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania |
||||
kredyty hipoteczne |
|
|
|
3,08% |
kredyty indywidualne |
|
|
|
14,32% |
kredyty biznesowe |
|
|
|
8,10% |
Fakt objęcia działaniami pomocowymi związanymi z COVID-19 (z wyłączeniem ekspozycji objętych moratorium ustawowym Tarcza 4.0) nie powoduje automatycznego przeklasyfikowania do Koszyka 2 lub Koszyka 3. Dodatkowe ryzyko klienta jest na bieżąco monitorowane. W ramach zarządzania ryzykiem kredytowym w obliczu pandemii COVID-19, raporty zarządcze i systemy wczesnego ostrzegania zostały rozbudowane, a najbardziej wrażliwe populacje zostały szczegółowo przeanalizowane.
W przypadku ekspozycji znajdujących się w Koszyku 2 istnieje możliwość przeklasyfikowania do Koszyka 1, bez dodatkowego okresu kwarantanny, wówczas gdy ustały przesłanki wskazujące na istotny wzrost ryzyka w odniesieniu do momentu początkowego ujęcia aktywa, tzn. gdy zachodzą równocześnie warunki: sytuacja klienta nie wymaga intensywnego monitoringu ze strony Banku, Bank nie prowadzi działań restrukturyzacyjnych wobec ekspozycji, ekspozycja nie posiada opóźnień w spłacie ponad 30 dni na istotną kwotę, brak karencji z tytułu Tarczy 4.0, oraz brak wzrostu ryzyka wg metody buforu ryzyka.
Santander Bank Polska S.A. nie identyfikuje ekspozycji o niskim ryzyku kredytowym zgodnie z regułami wynikającymi z standardu MSSF 9, który pozwala na rozpoznanie oczekiwanych 12-miesięcznych strat nawet przy znacznym wzroście ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Pomiar ECL
Drugim kluczowym elementem MSSF 9 jest podejście do szacowania parametrów ryzyka. Santander Bank Polska S.A. na potrzeby szacowania odpisów z tytułu strat oczekiwanych wykorzystuje własne oszacowania parametrów ryzyka bazujące na modelach wewnętrznych. Oczekiwane straty kredytowe stanowią sumę iloczynów indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów PD, LGD i EAD w poszczególnych okresach (w zależności od koszyka w horyzoncie 12 miesięcy lub czasu życia) zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Oszacowane parametry zgodnie z założeniami MSSF 9 podlegają korekcie z tytułu scenariuszy makroekonomicznych, w tym celu Bank określa czynniki wpływające na poszczególne klasy aktywów, aby oszacować odpowiednią ewolucję parametrów ryzyka. Bank wykorzystuje scenariusze opracowywane wewnętrznie przez zespół analityczny, które podlegają aktualizacji w cyklu nie rzadszym niż półroczny. Modele i parametry stworzone na potrzeby MSSF 9 podlegają procesowi zarządzania modelami oraz podlegają kalibracji i walidacji. Narzędzia te są również wykorzystywane do procesu planowania finansowego.
Określenie przyszłych zdarzeń i ich prawdopodobieństwa
Przyszłe zdarzenia są odzwierciedlone zarówno w procesie szacowania strat z tytułu ECL jak i określenia istotnego wzrostu poziomu ryzyka kredytowego poprzez opracowanie odpowiednich scenariuszy makroekonomicznych, a następnie odzwierciedleniu ich w oszacowaniach parametrów dla każdego ze scenariusza. Finalna wartości parametrów jak i ECL powstaje, jako średnio ważona wartość parametrów ważona prawdopodobieństwem każdego ze scenariuszy. Bank wykorzystuje 3 rodzaje wewnętrznie przygotowywanych scenariuszy tzw. bazowy oraz dwa alternatywne, które odzwierciedlają prawdopodobne alternatywne warianty scenariusza bazowego, przy czym jeden jest określany, jako optymistyczny, a drugi pesymistyczny. Wagi scenariuszy określane są z wykorzystaniem oczekiwanej ścieżki przebiegu PKB i przedziałów ufności dla tej prognozy w taki sposób, aby wagi odzwierciedlały niepewność co do przyszłego kształtowania się tego czynnika.
Modele banku najczęściej wskazują na zależności jakości portfeli kredytowych od sytuacji rynkowej w zakresie poziomu depozytów, kredytów, a także poziomów miar związanych ze stopami procentowymi.
Scenariusz bazowy
Scenariusz został zbudowany przy założeniu, że Polska straci około 10% dostaw gazu ziemnego, co wpłynie na jej gospodarkę głównie w pierwszym kwartale 2023 roku, kiedy zużycie gazu jest największe ze względu na sezonowość. Zakłada się, że pandemia COVID -19 nie będzie miała istotnego wpływu na gospodarkę w najbliższych latach.
W drugim kw. 2022 roku gospodarka weszła w recesję spowodowaną zakłóceniami związanymi z wojną na Ukrainie, szokiem energetycznym i stopy procentowej, która w założeniach scenariusza bazowego będzie trwać również na początku 2023 roku, w warunkach pogarszania się wzrostu gospodarczego na świecie i pogarszającej się sytuacji na europejskich rynkach energii. W dalszej części 2023 roku oczekiwane jest stopniowe ożywienie aktywności gospodarczej. Oczekuje się, że wzrost PKB w 2023 roku wyniesie 0,7%. Wskaźnik inflacji ma pozostać na podwyższonym poziomie i wynieść 11,7% w 2023 roku.
NBP będzie kontynuował podwyżki stóp procentowych, podnosząc główną stopę do 7,50% w I kw. 2023 roku. W dalszej części NBP obniży stopy procentowe do 5,25%, ale utrzyma je na podwyższonym poziomie ze względu na podwyższoną inflację
Scenariusz optymistyczny
Scenariusz pozytywny został zbudowany przy założeniu, że gospodarka szybko wyjdzie z szoku wojennego, a środki unijne zostaną wydatkowane bez dalszych opóźnień. Nie pojawiają się nowe fale koronawirusa ani lockdowny. Fundusze UE zostaną odblokowane, a zakłócenia w dostawach znikną.
W 2023 roku gospodarka ma wzrosnąć o 2,9%, a w kolejnym roku wzrost gospodarczy wyniesie aż 6,1%. Silny wzrost będzie napędzał już podwyższoną inflację która w 2023 roku wyniesie 9,5%. NBP będzie kontynuował cykl zacieśniania polityki pieniężnej. Oczekuje się, że stopy procentowe wzrosną do 8,00% na koniec 2023 roku, a następnie spadną do 6,00% w I kwartale 2025 roku, ponieważ inflacja będzie spadać.
Scenariusz pesymistyczny
Scenariusz negatywny został zbudowany przy założeniu, że wpływ wojny na Ukrainie i zakłócenia na rynkach energii będą dłuższe, połączone z przedłużającą się blokadą wypłaty środków unijnych i przepadkiem większej ich części.
Oczekuje się, że w 2023 roku gospodarka spadnie o 1,8%, a następnie odbije o 1,0% w 2024 roku. Pomimo wolniejszego wzrostu oczekuje się, że inflacja pozostanie podwyższona i wyniesie średnio 13,9% w 2023 roku i 8,2% w 2024 roku.
Pogorszenie perspektyw gospodarczych odczuje NBP w trakcie cyklu podwyżek stóp, więc po zastosowaniu podwyżek stóp procentowych prowadzących do poziomu 7,25% w drugim kwartale 2023 roku stopy spadną do 3,50% w drugim kwartale 2025 roku.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Scenariusz zastosowany na 2022.12.31 |
bazowy |
optymistyczny |
pesymistyczny |
||||
prawdopodobieństwo |
60% |
20% |
20% |
||||
|
|
2023 |
średnia kolejne 3 lata |
2023 |
średnia kolejne 3 lata |
2023 |
średnia kolejne 3 lata |
PKB |
r/r |
0,7% |
3,4% |
2,9% |
4,6% |
-1,8% |
1,8% |
WIBOR 3M |
średnia |
6,8% |
5,8% |
9,2% |
6,7% |
7,8% |
4,3% |
stopa bezrobocia |
% aktywnych |
3,6% |
3,7% |
3,0% |
2,8% |
3,8% |
4,9% |
CPI |
r/r |
11,7% |
5,9% |
15,6% |
5,4% |
13,9% |
4,4% |
EURPLN |
koniec okresu |
4,69 |
4,62 |
4,6 |
4,48 |
4,81 |
4,81 |
Scenariusz zastosowany na 2021.12.31 |
bazowy |
optymistyczny |
pesymistyczny |
||||
prawdopodobieństwo |
60% |
20% |
20% |
||||
|
|
2022 |
średnia kolejne 3 lata |
2022 |
średnia kolejne 3 lata |
2022 |
średnia kolejne 3 lata |
PKB |
r/r |
4,9% |
3,0% |
6,2% |
4,8% |
3,3% |
1,3% |
WIBOR 3M |
średnia |
3,0% |
3,0% |
3,0% |
3,0% |
2,8% |
1,8% |
stopa bezrobocia |
% aktywnych |
3,2% |
3,0% |
3,2% |
2,7% |
3,2% |
3,4% |
CPI |
r/r |
6,2% |
3,1% |
6,5% |
3,4% |
6,3% |
2,5% |
EURPLN |
koniec okresu |
4,46 |
4,34 |
4,39 |
4,3 |
4,73 |
4,51 |
Korekta zarządcza poziomu odpisów
W czwartym kwartale 2022 roku oprócz odpisów z tytułu ECL będących wynikiem zaimplementowanego w systemie złożonego modelu kalkulacji, Santander Bank Polska S.A. dokonał przeglądu korekt zarządczych, które nie są objęte obecnym modelem, aktualizujących poziom ryzyka o bieżące i spodziewane wydarzenia w przyszłości, w wyniku czego:
· Utworzono korektę zarządczą w kwocie 14 100 tys. zł na portfelu kredytów detalicznych zabezpieczonych hipotecznie, którego ryzyko może wzrosnąć po ustaniu działań pomocowych - wakacji kredytowych
· Utworzono rezerwę zarządczą w kwocie 30 000 tys. zł na portfelu kredytów SME z uwagi na zwiększone udział Klientów zewnętrznych o wyższym ryzku w sprzedaży, gdzie zwiększone prawdopodobieństwo braku spłaty nie jest w pełni odzwierciedlone modelowo
·
Utworzono
rezerwę zarządczą w kwocie 35 000 tys. zł na portfelu kredytów
korporacyjnych z uwagi
na zwiększony wpływ czynników kosztowych (inflacja, ceny energii) oraz w celu pokrycia zwiększonego ryzyka
w sektorze produkcji i sprzedaży dóbr trwałych
· Pozostałe korekty zarządcze z uwagi na zmiany modelowe i systemowe oraz aktualizację scenariuszy makroekonomicznych wycofano. pozostałych korekt zarządczych.
Potencjalna zmienność poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe
Zmiany prognoz wskaźników makroekonomicznych mogą skutkować istotnymi efektami wpływającymi na poziom utworzonych odpisów. Przyjęcie szacunków parametrów makroekonomicznych jedynie na poziomie jednego scenariusza (pesymistycznego lub optymistycznego) będzie skutkowało jednorazową zmianą odpisów na poziomie przedstawionym poniżej.
w mln zł |
|
|
|
|
zmiana poziomu odpisu |
scenariusz |
|
|
|
31.12.2022 |
31.12.2021 |
|
indywidualnych |
hipotecznych |
korporacyjnych |
Razem |
Razem |
pesymistyczny |
49,3 |
2,8 |
20,0 |
72,1 |
18,9 |
optymistyczny |
(38,3) |
(2,9) |
(26,7) |
(67,9) |
(18,7) |
Bazując na wskaźniku PKB jako głównym czynniku determinującym kondycję gospodarki, Santander Bank Polska S.A. szacuje, że obniżenie docelowego poziomu produkcji krajowej brutto o 1% w 2023 roku. przełożyłoby się na wzrost oczekiwanych strat kredytowych w wysokości 30 990 tys. zł. Powyższa analiza powstała przy założeniu zachowania relacji pomiędzy czynnikami makroekonomicznymi.
Istotną zmienność dla rachunku wyników mogą stanowić przeklasyfikowania do koszyka 2 z koszyka 1. Przeklasyfikowanie zadanego udziału ekspozycji z koszyka 1 o najwyższym poziomie ryzyka do koszyka 2 dla każdego typu ekspozycji skutkowałoby wzrostem odpisów o kwotę przedstawioną w poniższej tabeli (wg stanu portfela na 31 grudnia 2022 roku).
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
|
Zmiana poziomu odpisu ( w mln PLN)z tytułu |
|||||
przeklasyfikowania z Koszyka 1 do Koszyka 2 |
indywidualni |
hipoteczni |
korporacyjni |
Razem 31.12.2022 |
Razem 31.12.2021 |
|
1% |
5,1 |
8,0 |
3,7 |
16,8 |
22,3 |
|
5% |
29,8 |
37,3 |
23,8 |
91,0 |
109,4 |
|
10% |
57,3 |
57,8 |
44,8 |
159,9 |
184,8 |
Teoretyczne przeklasyfikowanie 1% ekspozycji z etapu 1 o najwyższym poziomie ryzyka do etapu 2 dla każdego rodzaju ekspozycji skutkowałoby wzrostem oczekiwanych strat kredytowych o 16 800 tys. zł według portfela na 31 grudnia 2022 roku dla Santander Bank Polska S.A. (w odniesieniu do 22 300 tys. zł na 31 grudnia 2021 roku).
Powyższe szacunki oznaczają spodziewaną zmienność kwoty odpisów wynikającą ze zmian klasyfikacji ekspozycji pomiędzy koszykiem 1 i 2, a skutkującej istotnymi zmianami pokrycia ekspozycji odpisami z tytułu różnych horyzontów rozpoznawania strat oczekiwanych
Wartość godziwa instrumentów finansowych, w tym instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych
Wartość godziwa jest ceną, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny.
Santander Bank Polska S.A. stosuje metodologię wyceny do wartości godziwej ekspozycji kredytowych oraz instrumentów dłużnych wycenianych do wartości godziwej :
W przypadku instrumentów, w ramach, których można wyróżnić część bilansową jak i pozabilansową, zakres wyceny do wartości godziwej zależy od oceny charakteru ekspozycji, przy czym:
· część bilansowa zawsze podlega wycenie do wartości godziwej,
· część pozabilansowa podlega wycenie do wartości godziwej wyłącznie, jeśli spełniony jest, co najmniej jeden z warunków:
· warunek 1: ekspozycja została desygnowana, jako wyceniana do wartości godziwej (opcja) lub,
· warunek 2: ekspozycja może być rozliczona netto lub poprzez inny instrument lub,
· warunek 3: Santander Bank Polska S.A. dokonuje odsprzedaży zobowiązania natychmiast po jego udzieleniu lub,
· warunek 4: zobowiązanie zostało udzielone poniżej warunków rynkowych.
W ramach wyceny do wartości godziwej stosowane są techniki wyceny, które są odpowiednie do okoliczności i w przypadku, których są dostępne dostateczne dane do wyceny wartości godziwej, przy maksymalnym wykorzystaniu odpowiednich obserwowalnych danych wejściowych i minimalnym wykorzystaniu nieobserwowalnych danych wejściowych.
Stosowane w Banku techniki wyceny obejmują:
· metodę rynkową - opiera się na wykorzystaniu cen i innych odpowiednich informacji generowanych przez transakcje rynkowe obejmujące identyczne lub porównywalne (tj. podobne) aktywa, zobowiązania bądź grupę aktywów i zobowiązań, taką jak jednostka gospodarcza,
· metodę dochodowościową - opiera się na przeliczaniu przyszłych kwot (np. przepływów pieniężnych lub dochodu i wydatków) na jedną bieżącą (tj. zdyskontowanych) datę. Kiedy stosuje się metodę dochodowościową, wycena wartości godziwej odzwierciedla aktualne oczekiwania rynku, co do tych przyszłych kwot.
Santander Bank Polska S.A. do wyceny wartości godziwej instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych stosuje metodę dochodowościową.
Za zastosowaniem metody dochodowościowej przemawiają następujące argumenty:
· brak aktywnego rynku,
· metoda odtworzeniowa nie jest wykorzystywana w przypadku aktywów finansowych (najczęściej dotyczy rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji w nieruchomości).
W przypadku ekspozycji kredytowej oraz instrumentu dłużnego typowym podejściem w ramach metody dochodowościowej jest zastosowanie do ustalenia wartości godziwej techniki wartości bieżącej. W ramach tej techniki dokonuje się szacunku oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych oraz ich dyskontowania adekwatną stopą procentową. Stosując technikę wartości bieżącej Santander Bank Polska S.A. uwzględnia następujące elementy w wycenie:
· oczekiwania, co do przyszłych przepływów pieniężnych,
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
· oczekiwania dotyczące ewentualnych zmian kwot i terminów przepływów pieniężnych (niepewności nieodłącznie związane z szacunkami przepływów pieniężnych),
· wartość pieniądza w czasie, szacowana poprzez zastosowanie stawek rynkowych wolnych od ryzyka,
· cenę za ryzyko niepewności nieodłącznie związane z przepływami pieniężnymi (tzw. premia za ryzyko) oraz
· inne czynniki, które uczestnicy rynku uwzględniliby w danych okolicznościach.
Stosowana przez Santander Bank Polska S.A. technika wyceny do wartości bieżącej bazuje na kluczowych założeniach:
· przepływy pieniężne i stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które uczestnicy rynku przyjęliby, wyceniając składnik aktywów,
· przepływy pieniężne i stopy dyskontowe uwzględniają tylko czynniki przypisywane składnikowi aktywów, który podlega wycenie,
· stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które są zgodnie z założeniami związanymi z przepływami pieniężnymi,
· stopy dyskontowe są spójne z podstawowymi czynnikami ekonomicznymi waluty, w której przepływy pieniężne są denominowane.
Wypracowana przez Santander Bank Polska S.A. metodologia ustalania wartości godziwej zakłada dostosowanie modelu wyceny do wartości godziwej do charakterystyki wycenianego aktywa finansowego. Dokonując oceny konieczności dopasowania modelu do cech wycenianego aktywa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę następujące czynniki:
· sposób podejścia do wyceny (indywidualne czy zbiorowe/portfelowe) z uwagi na charakterystykę wycenianego instrumentu,
· czy dostępny jest harmonogram płatności czy też nie,
· czy wyceniane aktywo znajduje się jeszcze w ofercie Santander Bank Polska S.A. i czy ostatnio udzielone klientom produkty mogą stanowić grupę referencyjną dla wycenianego aktywa.
Pozostałymi istotnymi grupami instrumentów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej są wszystkie instrumenty pochodne, aktywa finansowe utrzymywane w rezydualnym modelu biznesowym, dłużne inwestycyjne aktywa finansowe utrzymywane w modelu biznesowym, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych oraz kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe. Te instrumenty finansowe są wyceniane poprzez odniesienie do obowiązujących cen rynkowych dla danego instrumentu lub poprzez zastosowanie odpowiedniego modelu wyceny.
W przypadku, gdy wartość godziwa jest obliczana z wykorzystaniem modeli wyceny dla rynków finansowych, zgodnie z wykorzystywaną metodologią wylicza się szacowane przepływy pieniężne z danego kontraktu, a następnie dyskontuje się je do wartości bieżącej. Modele te opierają się na niezależnie określanych parametrach rynkowych, np. krzywych stóp procentowych, cenach papierów wartościowych i towarów, zmienności kwotowań cen opcji oraz kursów walutowych. Większość parametrów rynkowych ustalana jest na podstawie kwotowań lub wynika z cen instrumentów finansowych.
Dla instrumentów finansowych, których wartość bilansowa oparta jest na obowiązujących cenach lub modelach wyceny, w uzasadnionych przypadkach Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę konieczność rozpoznania dodatkowej korekty do wartości godziwej z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta.
Modele wyznaczania wartości godziwej są przedmiotem okresowych przeglądów.
Podsumowanie wartości bilansowej i godziwej poszczególnych grup aktywów i pasywów zawarto w nocie 45.
Szacunki dotyczące spraw spornych
Bank tworzy rezerwy na sprawy sporne zgodnie z wymogami MSR 37. Rezerwy na sprawy sporne są tworzone na podstawie oceny prawdopodobieństwa określonego wyroku sądowego oraz kwoty do zapłaty. Wynik z tytułu rezerw na sprawy sporne prezentowany jest w pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych.
Szczegóły przedstawiające wartość rezerw na sprawy sporne znajdują się w nocie 37.
Ze względu na specyfikę szacunki dotyczące spraw spornych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych są opisane poniżej.
Szacunki dotyczące ryzyka związanego z kredytami hipotecznymi w walutach obcych
W związku ze zmieniającą się sytuacją prawną kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych i materializacją ryzyka braku możliwości odzyskania pełnych harmonogramowych przepływów dla tego portfela, Santander Bank Polska szacuje wpływ ww. ryzyka prawnego na przyszłe przepływy pieniężne.
Ryzyko prawne szacowane jest w oparciu o szereg założeń, z uwzględnieniem: specyficznego horyzontu czasowego, szeregu prawdopodobieństw takich jak:
· prawdopodobieństwa możliwych rozstrzygnięć,
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
· prawdopodobieństwo zgłoszenia roszczeń przez kredytobiorców, oraz
· prawdopodobieństwa w zakresie ilości sporów,
które są szerzej opisane w nocie 46.
W połowie 2022 Bank wyodrębnił scenariusz ugodowy, który odzwierciedla poziom straty dla przyszłych ugód.
Ryzyko prawne jest szacowane indywidualnie dla każdej ekspozycji w przypadku istnienia sporu sądowego oraz portfelowo w przypadku jego braku.
Bank od początku 2022 roku uwzględnia wpływ ryzyka prawnego portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych jako korektę wartości bilansowej brutto tego portfela. W przypadku braku ekspozycji lub jej niewystarczającej wartości wpływ ryzyka prawnego prezentowany jest jako rezerwa na sprawy sporne kalkulowana zgodnie z MSR 37.
Wynik z tytułu ryzyka prawnego prezentowany jest w osobnej pozycji w rachunku zysków i strat „Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych” oraz pozycji „ Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych wycenianych
w zamortyzowanym koszcie”.
W 2022 roku, Bank poniósł koszt w wysokości 1 428 333 tys. zł kosztu z tytułu ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach obcych oraz 183 256 tys. zł jako koszt zawartych ugód.
Bank będzie kontynuował monitorowanie tego ryzyka w kolejnych okresach sprawozdawczych.
Szczegóły przedstawiające wpływ ww. ryzyka na poszczególne pozycje sprawozdania, przyjęte założenia do ich kalkulacji, opis scenariuszy oraz analiza wrażliwości znajdują się odpowiednio w nocie 37, 46 oraz 47.
Szacunki dotyczące wpływu wakacji kredytowych wynikających z Ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom
W dniu 14 lipca 2022 r. Prezydent RP podpisał Ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, mającą na celu m.in. pomoc dla osób spłacających kredyty hipoteczne znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej w postaci tzw. wakacji kredytowych, regulującą zakres pomocy i kredytobiorców, którzy mogą z takiej pomocy skorzystać.
W oparciu o zdefiniowane w ustawie warunki, wielkość portfela dla którego mogą wystąpić wakacje kredytowe i założenia dotyczące ilości uprawnionych klientów, którzy skorzystają z odroczenia, Bank oszacował jednorazowo wpływ wakacji na wynik finansowy Banku na moment wejścia w życie ustawy i rozpoznał go jako pomniejszenie wartości bilansowej portfela kredytów hipotecznych i pomniejszenie przychodu odsetkowego. Szacunek z tytułu tzw. wakacji kredytowych został zaktualizowany w IV kwartale 2022 r.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku szacowany wpływ wyniósł 1 538 000 tys. zł. i obejmuje już wszystkie zawnioskowane odroczenia rat jak również potencjalne wnioski o odroczenia, jakie mogą jeszcze zostać złożone przez klientów w 2023r.
Liczba kredytów na których zawnioskowano o odroczenie rat wyniosła na koniec grudnia 2022 r 124 684 sztuk.
Aktualny poziom partycypacji (w ujęciu wolumenowym) dotyczący rat możliwych do odroczenia w 2022 r. wyniósł 61,2%. Założenie dotyczące partycypacji (w ujęciu wolumenowym) rat możliwych do odroczenia w 2023 r. wynosi 63,8%. Średni poziom zakładany przez Bank wynosi 62,5%.
Poniżej analiza zmiany szacunku w przypadku, gdy ilość klientów wnioskujących o odroczenie wszystkich możliwych rat zwiększy się o odpowiednio 5 p.p. i 10 p.p.
|
zmiana poziomu szacunku dla tzw. wakacji kredytowych (mPLN) |
||||
wzrost ilości klientów wnioskujących |
|
|
|
31.12.2022 |
|
5 p.p. |
|
|
|
|
125,0 |
10 p.p. |
|
|
|
|
251,0 |
Rzeczywisty wpływ rozwiązań w zakresie tzw. wakacji kredytowych na wynik finansowy Banku zależeć będzie od, m. in., liczby klientów, którzy skorzystają z tych rozwiązań, liczby rat zawieszonych przez każdego z tych klientów oraz momentu rozpoczęcia przez nich korzystania z wakacji kredytowych
Szacunki dotyczące zwrotu marży pomostowej
W związku z wejściem 17 września 2022 r. w życie Ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie Ustawy o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, Bank w przypadku dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej zobowiązany jest do zwrotu kredytobiorcy dodatkowych kosztów pobranych z tego tytułu lub zaliczenia ich na poczet spłaty kredytu.
Ustawa ma zastosowanie dla umów zawartych od dnia jej wejścia w życie oraz dla umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie, jeżeli do tego dnia nie dokonano wpisu hipoteki.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Bank w 2022 r. rozpoznał zobowiązanie na zwrot klientom indywidualnym dodatkowych kosztów kredytu hipotecznego ponoszonych do czasu ustanowienia hipoteki w kwocie 37 800 tys. zł, które pomniejszyło przychody odsetkowe.
Szacunki dotyczące zwrotu prowizji dla kredytów hipotecznych w przypadku wcześniejszej spłaty
Bank przeanalizował wprowadzenie proporcjonalnego obniżenia całkowitego kosztu kredytu o prowizję za udzielenie w przypadku spłaty całości lub części kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie (dla umów udzielonych od 22.07.2017 roku), z uwzględnieniem stanowiska UOKiK w tym zakresie oraz otrzymanego zalecenia KNF, które zakładało obniżenie całkowitego kosztu kredytu o prowizję pobraną za udzielenie kredytu, przypadającą za okres, o który skrócono obowiązywanie tej umowy.
W wyniku analizy Bank zdecydował się zmienić dotychczasowe podejście, które zakładało brak obniżenia kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty i rozpoznał zobowiązanie na zwrot klientom prowizji dla już spłaconych kredytów hipotecznych w kwocie 40 500 tys. zł, które pomniejszyło przychody odsetkowe. Dodatkowo Bank oszacował kwotę potencjalnych zwrotów dla portfela kredytów hipotecznych niespłaconych w wysokości 36 600 tys. zł, Wartość ta uwzględnia przewidywaną kwotę nadpłat w kolejnych okresach, koszty pośrednictwa i liniową metodę zwrotu. Jest ona prezentowana jako korekta portfela hipotecznego.
2.7. Oceny mogące istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym
W trakcie stosowania zasad rachunkowości kierownictwo Santander Bank Polska S.A. dokonuje różnych ocen, mogących istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniach finansowych.
Ocena, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek
Kluczową, z punktu widzenia przedmiotu działalności Santander Bank Polska S.A., jest ocena, czy warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty.
Na potrzeby powyższej oceny, „kwota główna” oznacza wartość godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia a „odsetki” oznaczają zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów (np. ryzyko płynności, koszty administracyjne), a także marżę zysku.
W ramach oceny mającej na celu ustalenie, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, Santander Bank Polska S.A. uwzględnia warunki umowy dotyczącej instrumentu. Obejmuje to ocenę, czy składnik aktywów finansowych zawiera warunek umowy, który mógłby zmienić rozkład w czasie lub kwotę wynikających z umowy przepływów pieniężnych, w wyniku, czego powyższy warunek nie zostałby spełniony. Przeprowadzając ocenę, Santander Bank Polska S.A. uwzględnia:
· zdarzenia warunkowe, które spowodowałyby zmianę rozkładu w czasie lub kwoty wynikających z umowy przepływów pieniężnych,
· charakterystykę dźwigni finansowej,
· warunki wcześniejszej spłaty oraz prolongaty,
· warunki ograniczające roszczenie Santander Bank Polska S.A. do przepływów pieniężnych z tytułu określonych aktywów (na przykład postanowienia dotyczące składnika aktywów finansowych „z niepełną odpowiedzialnością dłużnika”),
· cechy modyfikujące zapłatę za wartość pieniądza w czasie.
Wcześniejsza spłata spełnia kryterium SPPI, jeśli kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada niedokonanym płatnościom kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy.
Ponadto wcześniejsza spłata jest uznawana za spójną z powyższym kryterium, jeśli Santander Bank Polska S.A. nabywa lub ustanawia składnik aktywów finansowych z premią lub dyskontem w stosunku do umownej kwoty nominalnej, kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada umownej kwocie nominalnej i naliczonym (lecz niezapłaconym) odsetkom wynikającym z umowy (co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy) oraz gdy wartość godziwa wcześniejszej spłaty jest nieznaczna w momencie początkowego ujęcia.
W trakcie stosowania zasad rachunkowości Zarząd Santander Bank Polska S.A. dokonał oceny spełnienia przez aktywa finansowe, w tym umowy kredytowe, których konstrukcja oprocentowania zawiera mnożnik większy od 1, kryteriów klasyfikacyjnych pozwalających na ich wycenę w zamortyzowanym koszcie, to jest:
· modelu biznesowego oraz
· charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Najistotniejszy portfel aktywów finansowych, których konstrukcja oprocentowania zawierała mnożnik większy od 1, obejmuje karty kredytowe udzielane do 1.08.2016 r., których formuła oprocentowania bazuje na 4x stopy lombardowej i nie zawiera bezpośredniej referencji do przepisów Kodeksu Cywilnego w zakresie ustawowych odsetek maksymalnych.
Portfel ten jest utrzymywany w modelu biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy. Ryzyko kredytowe stanowi dla tych aktywów podstawowe ryzyko zarządzane w ramach portfeli a analizy historyczne częstotliwości i skali sprzedaży nie wskazują na istotne poziomy sprzedaży portfeli aktywów następujące z innych przyczyn niż ryzyka kredytowego.
Dodatkowo nie stwierdzono, aby:
· wartość godziwa stanowiła kluczowy wskaźnik (KPI) oceny wyników portfela na potrzeby raportowania wewnętrznego,
· ocena wyników portfela była oparta wyłącznie o wartość godziwą aktywów w analizowanym portfelu,
· wynagrodzenie zarządzających portfelem było powiązane z wartością godziwą aktywów w analizowanym portfelu.
Natomiast warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które nie są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty z uwagi na istnienie w konstrukcji oprocentowania dźwigni finansowej. Jej istnienie prowadzi do zwiększenia zmienności wynikających z umowy przepływów pieniężnych, w wyniku, czego te przepływy pieniężne nie mają one ekonomicznych cech właściwych odsetkom. Dlatego też portfel kart kredytowych o charakterystyce opisanej powyżej jest ujęty jako portfel wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Ocena modelu biznesowego
Modele biznesowe Santander Bank Polska S.A. ustala są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza się łącznie Santander Bank Polska S.A aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kierownictwa Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu, dlatego też ocena modelu biznesowego dokonywana jest na wyższym poziomie agregacji.
Rodzaje modeli biznesowych, kryteria ilościowe i jakościowe stosowane do ich oceny zostały opisane w części 2.7. dotyczącej klasyfikacji aktywów finansowych.
2.8. Zasady rachunkowości
Za wyjątkiem zmian opisanych w nocie 2.3, Santander Bank Polska S.A. spójnie stosował przyjęte zasady rachunkowości zarówno za okres sprawozdawczy, za które sporządzane jest sprawozdanie, jak i za okres porównawczy.
Waluty obce
Transakcje w walutach obcych
Walutą funkcjonalną Santander Bank Polska S.A. jest złoty polski (PLN).
Transakcje w walutach obcych są przeliczane po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Wynikające z tych transakcji aktywa i zobowiązania pieniężne denominowane w walutach obcych, przeliczane są po kursie obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane według kosztu historycznego, przeliczane są po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane w wartości godziwej, przeliczane są na walutę, w której sporządzane jest sprawozdanie finansowe po kursie, który obowiązywał na dzień ustalenia ich wartości godziwej. Różnice kursowe powstające z przeliczenia rozpoznawane są w zyskach lub stratach z wyjątkiem różnic kursowych powstających z przeliczenia instrumentów kapitałowych innych jednostek, w odniesieniu do których wybrano opcję wyceny w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, które odnoszone do innych całkowitych dochodów.
Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe
Ujmowanie i zaprzestanie ujmowania
Początkowe ujęcie
Santander Bank Polska S.A. ujmuje składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy staje się związany postanowieniami umowy instrumentu.
Aktywa finansowe zakupione lub sprzedane w drodze standaryzowanej transakcji kupna lub sprzedaży odpowiednio ujmuje się lub zaprzestaje ich ujmowania na dzień rozliczenia transakcji.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Zaprzestanie ujmowania aktywów finansowych
Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:
· wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub
· przenosi składnik aktywów finansowych, a przeniesienie spełnia warunki zaprzestania ujmowania określone w dalszej części polityki.
Santander Bank Polska S.A. przenosi składnik aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:
· przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub
· zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, ale zgodnie z porozumieniem spełniającym warunki określone w dalszej części polityki przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania przepływów pieniężnych na rzecz jednego lub większej liczby odbiorców.
Jeśli Santander Bank Polska S.A. zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych („pierwotny składnik aktywów”), ale przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania tych przepływów pieniężnych na rzecz jednej lub większej liczby jednostek („ostateczni odbiorcy”), Santander Bank Polska S.A. traktuje tę transakcję, jako przeniesienie składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie trzy następujące warunki:
· Santander Bank Polska S.A. nie ma obowiązku wypłaty kwot ostatecznym odbiorcom dopóki nie otrzyma odpowiadających im kwot, które wynikają z pierwotnego składnika aktywów,
· na mocy umowy przeniesienia Santander Bank Polska S.A. nie może sprzedać lub zastawić pierwotnego składnika aktywów w inny sposób, niż jako ustanowione na rzecz ostatecznych odbiorców zabezpieczenie zobowiązania do przekazywania na ich rzecz przepływów pieniężnych,
· Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do przekazania wszystkich przepływów pieniężnych otrzymanych przez nią w imieniu ostatecznych odbiorców bez istotnej zwłoki. Dodatkowo Santander Bank Polska S.A. nie jest upoważniony do reinwestowania tych przepływów pieniężnych, z wyjątkiem inwestycji w środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych (zgodnie z definicją w MSR 7 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych) w krótkim okresie rozliczeniowym pomiędzy dniem otrzymania i wymaganym dniem przekazania do ostatecznych odbiorców, przy czym uzyskane odsetki z takich inwestycji są przekazywane ostatecznym odbiorcom.
Przenosząc składnik aktywów finansowych, Santander Bank Polska S.A. ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W takim przypadku:
· jeśli Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania, wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,
· jeśli Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych,
· jeśli Santander Bank Polska S.A. nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem aktywów finansowych. W takim przypadku:
(a) jeśli Santander Bank Polska S.A. nie zachował kontroli, zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,
(b) jeśli Santander Bank Polska S.A. zachował kontrolę, w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w stopniu, w jakim utrzymuje zaangażowanie w tym składniku.
Przeniesienie ryzyka i korzyści jest oceniane poprzez porównanie narażenia Santander Bank Polska S.A., przed i po dokonaniu przeniesienia, na ryzyko zmienności kwot i rozkładu w czasie przepływów pieniężnych netto związanych z przeniesionym składnikiem aktywów. Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko zmienności wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto ze składnika aktywów finansowych nie zmienia się istotnie w wyniku przeniesienia. Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko takiej zmienności przestało być istotne w porównaniu z całkowitą zmiennością wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto związanych ze składnikiem aktywów finansowych.
Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania części składnika aktywów finansowych (lub części grupy podobnych składników aktywów finansowych) wtedy i tylko wtedy, gdy część, której zaprzestanie ujmowania jest rozpatrywane, spełnia jeden z następujących trzech warunków:
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
· część obejmuje wyłącznie specyficznie określone przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),
· część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w przepływach pieniężnych z danego składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),
· część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w dokładnie określonych przepływach środków pieniężnych ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych).
We wszystkich innych przypadkach Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych w całości (lub całości grupy podobnych składników aktywów finansowych).
Zaprzestanie ujmowania zobowiązań finansowych
Santander Bank Polska S.A. usuwa zobowiązanie finansowe (lub część zobowiązania finansowego) ze sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy zobowiązanie przestało istnieć – to znaczy wtedy, gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.
Wymianę instrumentów dłużnych o zasadniczo różnych warunkach, dokonywaną pomiędzy Santander Bank Polska S.A. i wierzycielem, ujmuje się, jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Podobnie znaczące modyfikacje warunków umowy dotyczącej istniejącego zobowiązania finansowego lub jego części (niezależnie od tego, czy wynikają one z trudności finansowych dłużnika, czy też nie) ujmuje się jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Różnicę pomiędzy wartością bilansową zobowiązania finansowego (lub części zobowiązania finansowego), które wygasło lub zostało przeniesione na inną stronę, a kwotą zapłaty, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.
Jeśli Santander Bank Polska S.A. odkupuje część zobowiązania finansowego, to przypisuje poprzednią wartość bilansową zobowiązania finansowego między część, która będzie w dalszym ciągu ujmowana, oraz część, którą przestaje się ujmować, w proporcji do wartości godziwych odpowiadających tym częściom na dzień odkupu. Różnicę pomiędzy:
· wartością bilansową przypisaną do części, którą przestaje się ujmować oraz
· zapłatą otrzymaną w zamian za część, którą przestaje się ujmować, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.
Klasyfikacja aktywów finansowych i zobowiązań finansowych
Klasyfikacja aktywów finansowych
Klasyfikacja aktywów finansowych niebędących instrumentem kapitałowym
O ile Santander Bank Polska S.A. nie wybrał opcji wyceny aktywa finansowego w wartości godziwej przez wynik finansowy, Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych niebędący instrumentem kapitałowym, jako wyceniany po początkowym ujęciu w zamortyzowanym koszcie albo w wartości godziwej przez inne całkowite dochody bądź w wartości godziwej przez wynik finansowy na podstawie:
· modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz
· charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych.
Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:
· składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,
· warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Składnik aktywów finansowych jest wyceniany w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:
· składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych; oraz
· warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Santander Bank Polska S.A. może w momencie początkowego ujęcia nieodwołalnie wyznaczyć składnik aktywów finansowych, jako wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli w ten sposób eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad.
Klasyfikacja aktywów finansowych będących instrumentem kapitałowym
Składnik aktywów finansowych będący instrumentem kapitałowym Santander Bank Polska S.A. wycenia w wartości godziwej przez wynik finansowych, chyba, że w momencie początkowego ujęcia dokonała nieodwołalnego wyboru odnośnie do określonych inwestycji w instrumenty kapitałowe, aby ujmować późniejsze zmiany wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Inwestycje w inne podmioty spełniające kryterium instrumentu dłużnego Santander Bank Polska S.A klasyfikuje jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Modele biznesowe
Modele biznesowe Santander Bank Polska S.A. ustalane są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza ona łącznie grupami aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kluczowego kierownictwa Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu.
Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi, by wygenerować przepływy pieniężne. Oznacza to, że model biznesowy określa, czy przepływy pieniężne będą pochodzić:
· z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,
· ze sprzedaży aktywów finansowych czy
· z obu tych źródeł.
Ocena modelu biznesowego nie jest przeprowadzana na podstawie scenariuszy, których Santander Bank Polska S.A. nie może racjonalnie oczekiwać, takich jak tzw. „najbardziej pesymistyczny scenariusz” lub „scenariusz warunków skrajnych”.
Santander Bank Polska S.A. ustala model biznesowy na podstawie oceny kryteriów jakościowych i ilościowych.
Kryteria jakościowe oceny modelu biznesowego
Model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi jest kwestią faktów, a nie deklaracji. Można go zaobserwować poprzez działania, jakie są podejmowane, aby zrealizować cel modelu biznesowego. Santander Bank Polska S.A. dokonuje osądu sytuacji przy dokonywaniu oceny swojego modelu biznesowego w zakresie zarządzania aktywami finansowymi, a ocena ta nie jest zależna od jednego czynnika lub działania. Santander Bank Polska S.A. bierze natomiast pod uwagę wszystkie stosowne kryteria jakościowe i ilościowe, które są dostępne na dzień oceny modelu biznesowego. Takie stosowne dowody obejmują następujące kwestie:
· przyjęte polityki oraz cele biznesowe w ramach danego portfela oraz ich wykonanie w praktyce. W szczególności, ocenie podlega strategia kadry kierowniczej w zakresie pozyskiwania przychodów z tytułu kontraktowych płatności odsetkowych, utrzymywania określonego profilu stóp procentowych portfela, zarządzania luką płynności oraz pozyskiwania przepływów pieniężnych w wyniku sprzedaży aktywów finansowych,
· sposób, w jaki oceniana jest dochodowość portfela aktywów finansowych oraz raportowana i analizowana przez kluczową kadrę kierowniczą,
· typy ryzyka, które wpływają na dochodowość i efektywność danego modelu biznesowego (oraz aktywów finansowych utrzymywanych w ramach tego modelu biznesowego) oraz sposób zarządzania zidentyfikowanymi typami ryzyka,
· sposób wynagradzania zarządzających działalnością biznesową w ramach danego modelu biznesowego – tzn. czy wynagrodzenie kluczowej kadry kierowniczej uzależnione jest od zmian wartości godziwej aktywów finansowych lub wartości pozyskanych kontraktowych przepływów pieniężnych.
Kryteria ilościowe oceny modeli biznesowych
Oprócz kryteriów jakościowych identyfikacja modelu biznesowego powinna też obejmować kryteria ilościowe chyba, że analiza kryteriów jakościowych w sposób jednoznaczny wskazuje na istnienie modelu rezydualnego zarządzanego na podstawie wartości godziwej.
Analiza kryteriów ilościowych stosowanych przy ocenie modelu biznesowego jest przeprowadzana w celu ustalenia, czy sprzedaż aktywów finansowych w przeciągu analizowanego okresu nie przekracza ustalonych w wewnętrznych regulacjach wartości progowych ustalonych w ujęciu procentowym.
W analizie kryteriów ilościowych Santander Bank Polska S.A. analizuje częstotliwość, wartości oraz moment sprzedaży aktywów finansowych dokonanych we wcześniejszych okresach sprawozdawczych, przyczyny dokonania tych sprzedaży oraz oczekiwań co do przyszłej aktywności sprzedażowej.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Przy analizie kryteriów ilościowych oceny modelu biznesowego, Santander Bank Polska S.A. uznaje, że model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy dopuszcza sprzedaż aktywów, bez wpływu na obecny model biznesowy, w następujących przypadkach:
· sprzedaż wynikająca ze wzrostu ryzyka kredytowego związanego z aktywami,
· sprzedaż, która występuje nieczęsto (nawet, jeżeli o znaczącej wartości),
· sprzedaż o nieznacznej wartości (nawet, jeżeli występuje często),
· sprzedaż aktywów w celach płynnościowych w warunkach skrajnych (ang. stress case scenario),
· sprzedaż, która jest wymuszona przez strony trzecie – dotyczy to aktywów, które w związku np. z wymogami organów nadzorczych muszą zostać sprzedane, jednak pierwotnie były one utrzymywane w celu pozyskiwania umownych przepływów pieniężnych,
· sprzedaż aktywów w przypadku przekroczenia limitów koncentracji określonych w wewnętrznych procedurach, stanowiąca element polityki zarządzania ryzykiem kredytowym,
· sprzedaż dokonana blisko terminu zapadalności aktywów finansowych, a dochody ze sprzedaży stanowią przybliżenie umownych przepływów pieniężnych, które Santander Bank Polska S.A. pozyskałaby utrzymując aktywa do terminu zapadalności.
Pozostałe formy sprzedaży aktywów w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (np. częste i jednocześnie o znacznej wartości) prowadzą do konieczności zmiany modelu biznesowego oraz przeklasyfikowania aktywów finansowych, które zostały pierwotnie do tego modelu przypisane.
Rodzaje modeli biznesowych
Analiza kryteriów jakościowych i ilościowych pozwala na wyodrębnienie w ramach prowadzonej przez Santander Bank Polska S.A. działalności trzech zasadniczych modeli biznesowych:
· model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (ang. hold to collect),
· model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych (ang. hold to collect and sell),
· inny/rezydualny model biznesowy (model biznesowy zakładający realizację przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów).
Poniżej przedstawiono charakterystykę każdego z modeli biznesowych wraz ze wskazaniem instrumentów finansowych utrzymywanych w ich ramach.
Model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy
Aktywa finansowe, które są utrzymywane w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, są zarządzane z zamiarem realizowania przepływów pieniężnych poprzez otrzymywanie płatności wynikających z umowy w całym okresie życia instrumentu. Oznacza to, że Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami utrzymywanymi w portfelu w celu uzyskiwania tych konkretnych przepływów pieniężnych wynikających z umowy (zamiast zarządzania ogólnym zwrotem z portfela zarówno poprzez utrzymywanie, jak i sprzedaż aktywów). Przy ustalaniu, czy przepływy pieniężne mają być realizowane poprzez uzyskiwanie wynikających z umowy przepływów pieniężnych z aktywów finansowych, niezbędne jest rozpatrzenie częstotliwości, wartości i rozkładu w czasie sprzedaży we wcześniejszych okresach, powodów tej sprzedaży oraz oczekiwań, co do przyszłych operacji sprzedaży. Sprzedaż sama w sobie nie decyduje jednak o modelu biznesowymi w związku z tym nie może być rozpatrywana odrębnie. Natomiast informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży i oczekiwań, co do przyszłej sprzedaży stanowią dowody świadczące o tym, w jaki sposób realizowany jest deklarowany cel Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz, w szczególności, w jaki sposób realizowane są przepływy pieniężne. Santander Bank Polska S.A. każdorazowo rozpatruje informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży w kontekście powodów tej sprzedaży oraz warunków, jakie istniały w momencie tej sprzedaży, w porównaniu z obecnymi warunkami. Mimo że celem modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. może być utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, Santander Bank Polska S.A. nie musi utrzymywać wszystkich tych instrumentów do terminu wymagalności. W związku z tym model biznesowy Santander Bank Polska S.A. może zakładać utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy nawet w przypadku, gdy następuje sprzedaż aktywów finansowych lub sprzedaż taka jest przewidywana w przyszłości.
Model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy obejmuje całe spektrum działalności kredytowej, m.in. kredyty korporacyjne, kredyty hipoteczne i konsumenckie, karty kredytowe, udzielone pożyczki, a także instrumenty dłużne (np. obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne), które nie są utrzymywane w celach płynnościowych. W ramach tego modelu ujmuje się zasadniczo także aktywa finansowe z tytułu rozliczeń z dostawcami, które są ujmowane w księgach Santander Bank Polska S.A. na bazie wystawionej faktury z kwotą do zapłaty w terminie płatności nieprzekraczającym 1 roku.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych
Santander Bank Polska S.A. może utrzymywać aktywa finansowe w ramach modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż składników aktywów finansowych. W modelu biznesowym tego rodzaju kluczowy personel kierowniczy Santander Bank Polska S.A. podjął decyzję o tym, że zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizowania celu modelu biznesowego. Istnieją różne cele, które mogą być zgodne z tego rodzaju modelem biznesowym. Na przykład celem modelu biznesowego może być zarządzanie bieżącymi potrzebami w zakresie płynności, utrzymanie określonego profilu przychodów z tytułu odsetek lub dostosowanie okresu życia aktywów finansowych do terminu wymagalności zobowiązań, które są finansowane z tych aktywów. Aby zrealizować taki cel, Santander Bank Polska S.A. będzie zarówno uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z umowy, jak i sprzedawać aktywa finansowe.
W porównaniu z modelem biznesowym zakładającym utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów finansowych wynikających z umowy, niniejszy model biznesowy zazwyczaj zakłada większą częstotliwość i wartość sprzedaży. Wynika to z faktu, że sprzedaż aktywów finansowych jest niezbędna do realizacji celu modelu biznesowego, a nie jest tylko jego działaniem sporadycznym. Nie istnieje jednak żaden określony próg częstotliwości lub wartości sprzedaży, który musi zostać osiągnięty w tym modelu biznesowym, ponieważ zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jaki sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizacji celu tego modelu.
Model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak poprzez sprzedaż aktywów finansowych obejmuje:
· aktywa finansowe nabyte dla celów zarządzania płynnością, takie jak np. obligacje Skarbu Państwa, bony NBP oraz
· kredyty i pożyczki objęte procesem underwritingu, czyli części ekspozycji kredytowych, w odniesieniu do których istnieje zamiar sprzedaży przed terminem wymagalności z przyczyn innych niż wzrost ryzyka kredytowego.
Inny/rezydualny model biznesowy
Aktywa finansowe są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli nie są utrzymywane w ramach modelu biznesowego, który zakłada utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, lub modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych. Modelem biznesowym, który prowadzi do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy, jest model, w którym Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi w celu realizowania przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów. Santander Bank Polska S.A. podejmuje decyzje w oparciu o wartości godziwe aktywów i zarządza nimi w celu realizowania tych wartości godziwych. W takim przypadku cel Santander Bank Polska S.A. będzie zazwyczaj realizowany poprzez aktywne kupno i sprzedaż. Nawet, jeśli Santander Bank Polska S.A. będzie uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z umowy w trakcie utrzymywania aktywów finansowych, cel takiego modelu biznesowego nie jest realizowany poprzez zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż aktywów finansowych. Wynika to z faktu, że uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy nie jest niezbędne do realizacji celu modelu biznesowego, natomiast jest ono działaniem ubocznym tego modelu.
Do innego/rezydualnego modelu klasyfikowane są aktywa utrzymywane przez Santander Bank Polska S.A., a nieobjęte pierwszą i drugą kategorią modelu biznesowego. Zawierają one aktywa finansowe skategoryzowane, jako „przeznaczone do obrotu” w sprawozdaniu finansowym – np. notowane instrumenty kapitałowe, obligacje komercyjne nabyte w celach handlowych oraz instrumenty pochodne (np. opcje, IRS, FRA, CIRS, FX Swap) niestanowiące wbudowanego instrumentu pochodnego.
Przeważającym modelem biznesowym w Santander Bank Polska S.A. jest model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy za wyjątkiem:
· instrumentów dłużnych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody utrzymywanych w segmencie ALM oraz kredytów i pożyczek objętych procesem underwritingu opisanym powyżej, dla których ustalono model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych,
· instrumentów przeznaczonych do obrotu, w tym instrumentów dłużnych oraz instrumentów pochodnych, dla których nie jest stosowana rachunkowość zabezpieczeń - właściwym modelem biznesowym jest inny/rezydualny model biznesowy.
Zmiana modelu biznesowego
Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania aktywów finansowych objętych danym modelem biznesowym, wtedy i tylko wtedy, gdy zmienia ona model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. Oczekuje się, że tego typu zmiany będą występować rzadko. Zmiany te są ustalane przez kierownictwo wyższego szczebla Santander Bank Polska S.A. i wynikają ze zmian zachodzących na zewnątrz lub wewnątrz Santander Bank Polska S.A. oraz muszą być istotne dla jej działalności i możliwe do przedstawienia stronom zewnętrznym. W podobny sposób zmiana modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. ma miejsce
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
jedynie, jeśli Santander Bank Polska S.A. rozpoczyna lub kończy wykonywać działanie, które jest istotne dla jej działalności (przykładowo nabycie lub sprzedaż określonego rodzaju działalności bądź zakończenie jego prowadzenia).
Zmiana celu modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. dokonywana jest przed dniem przeklasyfikowania.
Za zmiany modelu biznesowego nie uważa się:
· zmiany zamiarów związanych z konkretnymi aktywami finansowymi (nawet w przypadku znacznych zmian warunków rynkowych),
· tymczasowego zaniku określonego rynku aktywów finansowych,
· przeniesienia aktywów finansowych między segmentami Santander Bank Polska S.A. stosującymi różne modele biznesowe.
Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych, czyni to prospektywnie, począwszy od dnia przeklasyfikowania.
Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych z kategorii składników wycenianych w zamortyzowanym koszcie do kategorii składników wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, wartość godziwą tego składnika ustala się na dzień przeklasyfikowania. Wszelkie zyski lub straty wynikające z różnicy między wcześniejszym zamortyzowanym kosztem składnika aktywów finansowych a wartością godziwą ujmuje się w wyniku finansowym.
Charakterystyka umownych przepływów pieniężnych
Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych na podstawie charakterystycznych dla tego składnika przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jeśli jest on utrzymywany w ramach modelu biznesowego:
· zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy lub
· modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych, o ile Santander Bank Polska S.A. nie wyznaczył składnika aktywów finansowych, jako wycenianego w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aby tego dokonać, Santander Bank Polska S.A. ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne z analizowanego składnika aktywów są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Kwota główna jest wartością godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia. Kwota główna może jednak ulec zmianie w ciągu całego okresu życia składnika aktywów finansowych (np. w przypadku spłat kwoty głównej).
Odsetki powinny obejmować zapłatę za:
· wartość pieniądza w czasie,
· ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie,
· inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów,
· a także marżę zysku.
Wartość pieniądza w czasie jest elementem odsetek, który odzwierciedla wyłącznie upływ czasu. Oznacza to, że wartość pieniądza w czasie nie stanowi zapłaty za inne rodzaje ryzyka lub koszty związane z utrzymywaniem składnika aktywów finansowych. Aby ocenić, czy dany element stanowi zapłatę jedynie za upływ czasu, Santander Bank Polska S.A. kieruje się własnym osądem i rozpatruje istotne czynniki, takie jak waluta, w której denominowany jest składnik aktywów finansowych, oraz okres, na jaki ustalona jest stopa procentowa.
Ryzyko kredytowe definiuje się, jako ryzyko, że jedna ze stron instrumentu finansowego, nie wywiązując się ze swoich zobowiązań, spowoduje poniesienie strat finansowych przez Santander Bank Polska S.A. Innymi słowy, ryzyko kredytowe odnosi się do możliwości wystąpienia niespłacenia przez Klienta kapitału oraz należnych odsetek w terminie umownym.
Za pozostałe podstawowe rodzaje ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów uznaje się przykładowo koszty administracyjne związane z analizą wniosku kredytowego, oceną zdolności kredytowej klienta, monitoringiem sytuacji ekonomiczno-finansowej etc.
Do instrumentów finansowych, które nie spełniają wymogów charakterystyki umownych przepływów pieniężnych i są wyceniane do wartości godziwej przez rachunek wyników, Santander Bank Polska S.A. zalicza:
· portfel kart kredytowych, których konstrukcja oprocentowania jest oparta na zasadach obowiązujących w Santander Bank Polska S.A. do dnia 1.08.2016 r.,
· instrumenty przewidujące partycypację Santander Bank Polska S.A. w wyniku finansowym klienta oraz
· pozostałe instrumenty, których umowne przepływy pieniężne nie spełniają definicji odsetek z uwagi na brak ekonomicznego powiązania pomiędzy wysokością odsetek naliczonych a wysokością odsetek, do których Santander Bank Polska S.A. jest uprawniony.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Klasyfikacja zobowiązań finansowych
Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje wszystkie zobowiązania finansowe, jako wyceniane po początkowym ujęciu w zamortyzowanym koszcie, z wyjątkiem:
· zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Takie zobowiązania, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wycenia się po początkowym ujęciu w wartości godziwej;
· zobowiązań finansowych powstałych w wyniku przeniesienia składnika aktywów finansowych, który nie kwalifikuje się do zaprzestania ujmowania, lub wtedy, gdy ma zastosowanie podejście wynikające z utrzymania zaangażowania;
· umów gwarancji finansowych. Po początkowym ujęciu wystawca takiej umowy w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:
(1) kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,
(2) początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;
· zobowiązań do udzielenia pożyczki oprocentowanej poniżej rynkowej stopy procentowej. Wystawca takiego zobowiązania (o ile nie wybrano opcji wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy) w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:
(1) kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,
(2) początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;
· warunkowej zapłaty ujętej przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3. Taka zapłata warunkowa jest wyceniana w późniejszych okresach w wartości godziwej, a zmiany są ujmowane w wyniku finansowym.
W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. może nieodwołalnie wyznaczyć zobowiązanie finansowe jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, gdy prowadzi to do uzyskania bardziej przydatnych informacji, ponieważ:
· eliminuje to lub znacząco zmniejsza niespójność w zakresie wyceny lub ujmowania (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad lub
· grupa zobowiązań finansowych bądź aktywów finansowych i zobowiązań finansowych jest zarządzana, a jej wyniki są oceniane w oparciu o wartość godziwą, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem lub strategią inwestycyjną, a informacje o tej grupie przygotowane na tej podstawie są przekazywane wewnątrz Santander Bank Polska S.A. kluczowemu personelowi kierowniczemu (zgodnie z definicją zawartą w MSR 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych).
Wbudowane instrumenty pochodne
Wbudowany instrument pochodny jest komponentem kontraktu hybrydowego, który zawiera również niebędącą instrumentem pochodnym umowę zasadniczą, powodującym, że niektóre z przepływów pieniężnych wynikających z instrumentu łącznego zmieniają się w sposób podobny do przepływów, które wynikałyby z samodzielnie występującego instrumentu pochodnego. Wbudowany instrument pochodny sprawia, że część lub całość przepływów pieniężnych, które w innym przypadku byłyby wymagane zgodnie z umową, jest modyfikowana w oparciu o określoną stopę procentową, cenę instrumentu finansowego, cenę towaru, kurs walutowy, indeks cen lub stóp, rating kredytowy lub indeks kredytowy, bądź inną zmienną, pod warunkiem, że zmienna niebędąca zmienną finansową nie jest specyficzna dla którejkolwiek ze stron umowy. Instrument pochodny dołączony do instrumentu finansowego, który zgodnie z umową może zostać przeniesiony niezależnie od tego instrumentu finansowego, albo, którego kontrahentem jest inna strona, nie jest wbudowanym instrumentem pochodnym, lecz oddzielnym instrumentem finansowym.
Dla aktywów finansowych, które spełniają definicję kontraktów hybrydowych z wbudowanym instrumentem pochodnym, instrument pochodny stanowiący komponent takiego kontraktu nie jest wydzielany od umowy zasadniczej niebędącej instrumentem pochodnym, całość kontraktu ocenia się pod kątem charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.
Wycena aktywów finansowych i zobowiązań finansowych
Początkowa wycena
W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. wycenia składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w jego wartości godziwej, którą w przypadku aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy powiększa się lub pomniejsza o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub emisji tych aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Jeśli jednak wartość godziwa składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego w momencie początkowego ujęcia różni się od ceny transakcyjnej, Santander Bank Polska S.A. ujmuje ten instrument na ten dzień w następujący sposób:
· jeżeli wartość godziwa znajduje potwierdzenie w cenie notowanej na aktywnym rynku za identyczny składnik aktywów lub identyczne zobowiązanie (tj. w danych wejściowych poziomu 1) lub opiera się na technice wyceny, w której wykorzystuje się tylko dane z obserwowalnych rynków, wówczas Santander Bank Polska S.A. ujmuje różnicę między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną, jako zysk lub stratę,
· we wszystkich innych przypadkach – skorygowaną w celu odroczenia różnicy między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną. Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A. ujmuje odroczoną różnicę, jako zysk lub stratę tylko do wysokości, jaka wynika ze zmiany czynnika (w tym czasu), którą uczestnicy rynku uwzględniliby przy wycenie składnika aktywów lub zobowiązania.
W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. wycenia należności z tytułu dostaw i usług, które nie mają istotnego komponentu finansowania (ustalonego zgodnie z MSSF 15), w ich cenie transakcyjnej (zgodnie z definicją w MSSF 15).
Wycena aktywów finansowych po początkowym ujęciu
Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A. wycenia składnik aktywów finansowych w:
· zamortyzowanym koszcie lub
· wartości godziwej przez inne całkowite dochody lub
· wartości godziwej przez wynik finansowy.
Dla aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowych odpisów na oczekiwane straty kredytowe nie wylicza się.
Wycena zobowiązań finansowych po początkowym ujęciu
Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A. wycenia zobowiązanie finansowe w:
· zamortyzowanym koszcie lub
· wartości godziwej przez wynik finansowy.
Zobowiązania wyceniane według zamortyzowanego kosztu obejmują: zobowiązania wobec banków, zobowiązania wobec klientów, zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu, otrzymane kredyty i pożyczki, wyemitowane dłużne instrumenty finansowe oraz zobowiązania podporządkowane.
Jako zobowiązania podporządkowane ujmuje się zobowiązania, które w razie likwidacji lub upadłości Santander Bank Polska S.A. są spłacane po zaspokojeniu wszystkich innych wierzycieli Santander Bank Polska S.A. Podstawą kwalifikacji zobowiązań finansowych, jako zobowiązań podporządkowanych jest decyzja Komisji Nadzoru Finansowego wydana na wniosek Santander Bank Polska S.A.
Wycena w zamortyzowanym koszcie
Aktywa finansowe
Metoda efektywnej stopy procentowej
Przychód z tytułu odsetek oblicza się przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, za wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W momencie przeklasyfikowania do koszyka 3 aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek naliczane są od wartości netto aktywa finansowego i wykazywane są według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości.
Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.
Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe pieniężne wpływy lub płatności dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego do wartości netto składnika aktywów lub zobowiązania finansowego. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania przepływów pieniężnych, uwzględniając wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego (na przykład: przedpłaty, opcje kupna i podobne), jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych odpisów aktualizujących związanych z nieściągalnością kredytów.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Wyliczenie obejmuje płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje (np. za uruchomienie i przyznanie kredytu, uruchomienie transzy kredytu, prolongatę kredytu, odnowienie kredytu, prowizja za restrukturyzację, aneksy powodujące zmiany w przepływach), koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta.
Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów kredytowych są w części rozliczane w przychodach odsetkowych z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej, gdy istnieje możliwości ich bezpośredniego powiązania z umową kredytową, a w części są rozpoznawane w wyniku z tytułu prowizji, w momencie ich poniesienia, gdy nie ma możliwości jednoznacznego przypisania do określonej umowy kredytowej.
Efektywna stopa procentowa skorygowana o ryzyko kredytowe to stopa, za pomocą której szacowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych dyskontowane są dokładnie do zamortyzowanego kosztu składnika aktywów finansowych, będącego zakupionym lub utworzonym składnikiem aktywów finansowych dotkniętym utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania oczekiwanych przepływów pieniężnych, uwzględniając wszystkie warunki umowy składnika aktywów finansowych (np. wcześniejsze spłaty, prolongaty, opcje kupna lub podobne) oraz oczekiwane straty kredytowe. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone lub otrzymywane przez strony umowy prowizje i punkty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcyjne oraz wszystkie pozostałe premie lub dyskonta. Przyjmuje się założenie, że przepływy pieniężne oraz oczekiwany okres życia grupy podobnych instrumentów finansowych mogą być wiarygodnie oszacowane. Jednakże w rzadkich przypadkach, w których nie jest możliwe wiarygodne oszacowanie przepływów pieniężnych lub pozostałego okresu życia instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych), Santander Bank Polska S.A. dokonuje wyliczeń w oparciu o przepływy pieniężne wynikające z umowy za pełny umowny czas trwania instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych).
Wartość bilansowa brutto składnika aktywów finansowych stanowi zamortyzowany koszt składnika aktywów finansowych, przed korektą o wszelkie odpisy na oczekiwane straty kredytowe z uwzględnieniem wartości odsetek karnych naliczonych od wartości kapitału przeterminowanego, które nie podlegały spisaniu z bilansu.
Aktywa nabyte lub udzielone z rozpoznaną utratą wartości (POCI)
Santander Bank Polska wyodrębnia kategorie aktywów nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI). Są to aktywa , które w momencie początkowego ujęcia mają stwierdzoną utratę wartości .
Aktywa finansowe zaklasyfikowane jako POCI w momencie początkowego ujęcia powinny być traktowane jako POCI we wszystkich następnych okresach do momentu zaprzestania ich ujmowania.
Przy początkowym ujęciu aktywa finansowe POCI są ujmowane w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu aktywa POCI wycenia się według zamortyzowanego kosztu. Wycena aktywów POCI jest dokonywana w oparciu o efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe.
Dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI (purchased or originated credit impaired) oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia.
Portfel kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych
Santander Polska S.A. pomniejsza wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych zgodnie z MSSF 9 o wpływ ryzyka prawnego dla potencjalnych oraz istniejących spraw spornych. W przypadku braku ekspozycji brutto lub jej niewystarczającej wartości na pokrycie ewidencjonuje rezerwę zgodnie z MSR 37.
Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy
Pojęcie modyfikacji
Santander Bank Polska S.A. za modyfikację uznaje zmianę przepływów kontraktowych składnika aktywów finansowych na podstawie aneksu do umowy. Za modyfikację nie uznaje się zmiany przepływów kontraktowych wynikających z realizacji warunków umownych.
Jeżeli warunki umowy aktywa finansowego ulegają zmianie, Santander Bank Polska S.A. dokonuje oceny, czy przepływy pieniężne generowane przez zmodyfikowane aktywo różnią się istotnie od przepływów finansowych generowanych przez aktywo finansowe przed modyfikacją warunków umowy.
Kryteria modyfikacji
Przy ocenie tego, czy modyfikacja jest istotna czy nieistotna Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę zarówno kryteria ilościowe, jaki jakościowe. Obie grupy kryteriów są analizowane łącznie.
Kryteria ilościowe
Do określenia istotności wpływu modyfikacji stosowany jest tzw. „test 10%”, który bazuje na porównaniu zdyskontowanych przepływów pieniężnych zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej)
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
ze zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, którego wartość powinna odpowiadać wartości kapitału niewymagalnego, powiększonego o wartość niewymagalnych odsetek oraz skorygowanych o wartość nierozliczonej prowizji.
Kryteria jakościowe
Santander Bank Polska S.A. podczas analizy przesłanek jakościowych bierze pod uwagę następujące aspekty:
· dodanie/usunięcie cechy naruszającej wynik testu kontraktowych przepływów pieniężnych,
· przewalutowanie kredytu – za wyjątkiem przewalutowań wynikających z przekazania umowy do windykacji,
· zmiana dłużnika głównego - zmiana kontrahenta oznacza istotną modyfikację warunków umownych oraz
· konsolidacja kilku ekspozycji w jedną w ramach aneksu.
Istotna modyfikacja
Identyfikacja istotnej modyfikacji skutkująca wyłączeniem instrumentu finansowego ze sprawozdania z sytuacji finansowej następuje, na podstawie kryteriów ilościowych i jakościowych.
Dodatkowo istotna modyfikacja występuje, gdy przepływy pieniężne zmodyfikowanego instrumentu finansowego są „istotnie różne” w stosunku do pierwotnego instrumentu finansowego, co ma miejsce wtedy, kiedy różnica pomiędzy zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej), a zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, większa jest niż 10%,
Jeżeli modyfikacja składnika aktywów finansowych powoduje zaprzestanie ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych, a następnie ujęcie zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych, zmodyfikowany składnik aktywów uznaje się za „nowy” składnik aktywów finansowych. Następuje ujęcie nowego aktywa w wartości godziwej oraz kalkulacja nowej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowego aktywa.
Nieistotna modyfikacja
Jeżeli nie są spełnione kryteria jakościowe ani ilościowe Santander Bank Polska S.A. uznaje modyfikację za nieistotną.
Jeśli wynikające z umowy przepływy pieniężne związane ze składnikiem aktywów finansowych podlegają renegocjacji lub jakiejkolwiek innej modyfikacji, a renegocjacja lub modyfikacja nie prowadzą do zaprzestania ujmowania danego składnika aktywów finansowych zgodnie z niniejszą polityką, Santander Bank Polska S.A. dokonuje ponownej kalkulacji wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w wyniku finansowym. Wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych oblicza się, jako obecną wartość renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, zdyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe). Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i są amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych.
Zmiana wartości bilansowej brutto jest amortyzowana w przychody / koszty odsetkowe przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej.
Odpisanie
Santander Bank Polska S.A. bezpośrednio obniża wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych, jeżeli nie ma ona uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części. Odpisanie stanowi zdarzenie prowadzące do zaprzestania ujmowania.
Odpisy mogą odnosić się do składnika aktywów finansowych w całości lub do jego części.
Santander Bank Polska S.A. odpisuje aktywa finansowe w przypadku zajścia, chociaż jednej z poniższych przesłanek:
· Santander Bank Polska S.A. posiada udokumentowaną nieściągalność wierzytelności,
· brak jest uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części,
· należność jest całkowicie wymagalna, wartość odpisu na oczekiwane straty kredytowe odpowiada wartości ekspozycji brutto a szacowane wpływy z tytułu egzekucji należności są równe zeru,
· aktywo powstało w wyniku przestępstwa a jego sprawcy nie zostali wykryci lub
· otrzymanie przez Santander Bank Polska S.A.:
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
· wydanego przez właściwy organ egzekucyjny postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu nieściągalności wobec wszystkich zobowiązanych, a w szczególności na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3, kpc., jeżeli Santander Bank Polska S.A. uznaje ten stan, jako odpowiadający stanowi faktycznemu;
· postanowienia sądu o:
- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub
- umorzeniu postępowania upadłościowego lub
- zakończeniu postępowania upadłościowego.
Odpisane aktywa finansowe są następnie ujmowane w ewidencji pozabilansowej.
Analogiczne przesłanki są brane pod uwagę w przypadku odpisywania odsetek karnych.
Utrata wartości
Podejście ogólne
Santander Bank Polska S.A. ustala odpisy na oczekiwane straty kredytowe z tytułu składnika aktywów finansowych w odniesieniu do:
· składnika aktywów finansowych, który jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
· należności leasingowych,
· składnika aktywów z tytułu umów, czyli praw Santander Bank Polska S.A. do wynagrodzenia w zamian za dobra lub usługi, które zostały przekazane klientowi zgodnie z MSSF 15 „Przychody z umów z klientami”,
· zobowiązania do udzielenia pożyczki oraz
· zobowiązań pozabilansowych o charakterze kredytowym oraz gwarancji finansowych.
Santander Bank Polska S.A. stosuje wymogi w zakresie utraty wartości w celu ujęcia i wyceny odpisu na oczekiwane straty kredytowe z tytułu aktywów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Jednakże odpis na oczekiwane straty kredytowe ujmuje się w rachunku zysków lub strat i nie obniża on wartości bilansowej składnika aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Na każdy dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia.
Celem wymogów w zakresie utraty wartości jest ujęcie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia wszystkich instrumentów finansowych, w odniesieniu do których odnotowano znaczny wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia – niezależnie od tego, czy oceniane one były indywidualnie czy zbiorowo – biorąc pod uwagę wszystkie racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, włączając w to dane dotyczące przyszłości.
Jeżeli na dzień sprawozdawczy ryzyko kredytowe związane z instrumentem finansowym nie wzrosło znacząco od momentu początkowego ujęcia, Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu tego instrumentu finansowego w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.
W odniesieniu do zobowiązań do udzielenia pożyczki oraz umów gwarancji finansowych dzień, w którym Santander Bank Polska S.A. staje się stroną nieodwołalnego zobowiązania, uznaje się za datę początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.
Jeśli w poprzednim okresie sprawozdawczym Santander Bank Polska S.A. wycenił odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, ale na bieżący dzień sprawozdawczy ustalił, że ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem zmalało, Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym na bieżący dzień sprawozdawczy.
Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości, kwotę oczekiwanych strat kredytowych, jaka jest wymagana, aby dostosować odpis na oczekiwane straty kredytowe na dzień sprawozdawczy do kwoty, którą należy ująć.
Santander Bank Polska S.A. nalicza odsetki od ekspozycji klasyfikowanych do koszyka 3 od wartości ekspozycji netto.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Uproszczone podejście w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów
Santander Bank Polska S.A. zawsze w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia z tytułu należności z tytułu dostaw i usług lub aktywa z tytułu umów wynikających z transakcji, które są objęte zakresem MSSF 15 i które nie zawierają istotnego komponentu finansowania.
Zakupione lub utworzone składniki aktywów finansowych dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (aktywa POCI)
Na dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. ujmuje wyłącznie zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe.
Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.
Na każdy dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym kwotę zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości. Santander Bank Polska S.A. ujmuje korzystne zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk z tytułu utraty wartości, nawet, jeśli oczekiwane straty kredytowe w całym okresie życia są niższe niż kwota oczekiwanych strat kredytowych, które zostały uwzględnione w kalkulacji oczekiwanych przepływów pieniężnych w momencie początkowego ujęcia.
Zobowiązania warunkowe
Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na obarczone ryzykiem utraty wartości nieodwołalne zobowiązania warunkowe (nieodwołalne otwarte linie kredytowe, gwarancje finansowe, akredytywy, itp.). Wartość rezerwy wyznacza się, jako różnicę pomiędzy szacunkiem dotyczącym wykorzystania zaangażowania warunkowego ustalonego przy zastosowaniu parametru Credit Conversion Factor (CCF) a wartością bieżącą spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych z tej ekspozycji.
Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym w podziale na 3 koszyki.
Zyski i straty
Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych lub zobowiązaniu finansowym, wycenianym w wartości godziwej, ujmuje się w wyniku finansowym, chyba, że składnik lub zobowiązanie jest:
· częścią powiązania zabezpieczającego,
· inwestycją w instrument kapitałowy i Santander Bank Polska S.A. postanowił wykazywać zyski i straty z tej inwestycji w innych całkowitych dochodach,
· zobowiązaniem finansowym wyznaczonym, jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, a Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do wykazania w innych całkowitych dochodach skutków zmiany ryzyka kredytowego dla tego zobowiązania lub
· składnikiem aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do ujęcia określonych zmian wartości godziwej w innych całkowitych dochodach.
Dywidendy ujmuje się w wyniku finansowym tylko wtedy, gdy:
· powstaje uprawnienie Santander Bank Polska S.A. do otrzymania dywidendy,
· istnieje prawdopodobieństwo, że Santander Bank Polska S.A. uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz
· wysokość dywidendy można wycenić w wiarygodny sposób.
Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie składniku aktywów finansowych, który nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym poprzez amortyzację lub w celu ujęcia zysków lub strat z tytułu utraty wartości. Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie zobowiązaniu finansowym, które nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym, gdy zaprzestano ujmowania danego zobowiązania finansowego, oraz poprzez amortyzację.
W odniesieniu do aktywów finansowych, które Santander Bank Polska S.A. ujmuje na dzień rozliczenia, to w przypadku aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie nie ujmuje żadnych zmian wartości godziwej składnika aktywów, który ma zostać otrzymany w okresie pomiędzy dniem zawarcia transakcji a dniem jej rozliczenia. Jednakże w przypadku aktywów wycenianych w wartości
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
godziwej, zmianę wartości godziwej ujmuje się w wyniku finansowym lub w innych całkowitych dochodach. Za dzień zawarcia transakcji uznaje się dzień początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.
Inwestycje w instrumenty kapitałowe
Inwestycje w instrumenty kapitałowe wyceniane są w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że w momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. dokona nieodwołalnego wyboru dotyczącego przedstawiania w innych całkowitych dochodach późniejszych zmian wartości godziwej inwestycji w instrument kapitałowy, który nie jest przeznaczony do obrotu ani nie jest warunkową zapłatą ujętą przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3.
Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonał wyboru o wycenie instrumentów kapitałowych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, dywidendy wynikające z tej inwestycji ujmuje w wyniku finansowym.
Zobowiązania wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
Santander Bank Polska S.A. prezentuje zysk lub stratę na zobowiązaniu finansowym, które jest wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy w następujący sposób:
· kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania finansowego przypisywana do zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem jest prezentowana w innych całkowitych dochodach oraz
· pozostała kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania jest prezentowana w wyniku finansowym, chyba że opisane w pkt a) traktowanie skutków zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem doprowadziłoby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Santander Bank Polska S.A.
Jeśli wymogi określone powyżej doprowadziłyby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Santander Bank Polska S.A., to prezentuje on wszystkie zyski lub straty wynikające z tego zobowiązania (w tym skutki zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem) w wyniku finansowym.
Santander Bank Polska S.A. prezentuje w wyniku finansowym wszystkie zyski i straty wynikające ze zobowiązań do udzielenia pożyczki i umów gwarancji finansowych, które są wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aktywa wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w innych całkowitych dochodach, z wyjątkiem zysku lub straty z tytułu utraty wartości oraz zysków lub strat z tytułu różnic kursowych, do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych. Jeśli zaprzestano ujmowania składnika aktywów finansowych, Santander Bank Polska S.A. ujmuje takie skumulowane zyski lub straty, które były uprzednio ujęte w innych całkowitych dochodach, w wyniku finansowym. Odsetki obliczone w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej ujmuje się w wyniku finansowym.
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje do instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, które:
· nabyto lub zaciągnięto głównie w celu sprzedaży lub odkupienia w bliskim terminie,
· w momencie początkowego ujęcia stanowią część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków lub
· są instrumentem pochodnym (z wyjątkiem instrumentów pochodnych będących umowami gwarancji finansowej lub wyznaczonymi i skutecznymi instrumentami zabezpieczającymi).
Pochodne instrumenty finansowe wycenia się w wartości godziwej bez uwzględniania kosztów transakcji, które będą poniesione przy ich sprzedaży. Podstawą do wyznaczenia wartości godziwej pochodnego instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu jest cena transakcyjna, tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty.
Jeśli kontrakt hybrydowy zawiera umowę zasadniczą, która nie jest składnikiem aktywów objętym zakresem MSSF 9, Santander Bank Polska S.A. wydziela wbudowany instrument pochodne od umowy zasadniczej i ujmuje go analogicznie jak pozostałe instrumenty pochodne, jeżeli cechy ekonomiczne i ryzyka związane z wbudowanym instrumentem pochodnym nie są ściśle powiązane z cechami ekonomicznymi i ryzykami właściwymi dla umowy zasadniczej oraz umowa zasadnicza nie jest wyceniana w wartości godziwej przez wynik finansowy. Wbudowane instrumenty finansowe wyceniane są w wartości godziwej, a jej zmiany są ujmowane w rachunku zysków i strat.
Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe w celu zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stóp procentowych wynikającymi z działalności Santander Bank Polska S.A. Instrumenty pochodne, które nie podlegają zasadom wyceny zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane są jako instrumenty przeznaczone do obrotu i wyceniane w wartości godziwej.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Rachunkowość zabezpieczeń
Santander Bank Polska S.A. zdecydowała się, opierając się o zapis par. 7.2.21 MSSF 9, na kontynuację stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń i relacji zabezpieczających wynikających z MSR 39.
Rachunkowość zabezpieczeń ujmuje wpływające na rachunek zysków i strat skutki kompensowania zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej.
W momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznacza się i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji oraz charakter zabezpieczanego ryzyka. Santander Bank Polska S.A. dokumentuje w momencie ustanowienia zabezpieczenia i na bieżąco ocenę efektywności instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zmian wartości godziwej pozycji zabezpieczanej.
Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe m.in. w celu zabezpieczenia przed ryzykiem stóp procentowych wynikających z działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej Santander Bank Polska S.A.
Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w następujących sytuacjach:
· zostało stwierdzone, że instrument pochodny nie jest lub przestał być efektywny dla zabezpieczenia danego ryzyka;
· instrument pochodny wygasł, został sprzedany, zapadł lub został wykonany;
· instrument zabezpieczany zapadł, został sprzedany lub spłacony,
· dochodzi do unieważnienia powiązania zabezpieczającego.
Zabezpieczenie wartości godziwej
Jest to zabezpieczenie przed wpływem zmian wartości godziwej ujętego składnika aktywów, zobowiązania lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, albo wyodrębnionej części takiego składnika aktywów, zobowiązania, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka i które może wpływać na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane jest w następujący sposób: zyski lub straty wynikające z przeszacowania wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (pochodnego instrumentu zabezpieczającego) wykazuje się w rachunku zysków i strat, zyski lub straty związane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka, korygują wartość bilansową zabezpieczanej pozycji i są ujmowane w rachunku zysków i strat. Zasada ta ma zastosowanie do zabezpieczanej pozycji, którą w innych okolicznościach wycenia się według zamortyzowanego kosztu lub będącej składnikiem aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Jest to zabezpieczenie przed zagrożeniem zmiennością przepływów pieniężnych, które:
1. można przypisać konkretnemu rodzajowi ryzyka związanemu z ujętym składnikiem aktywów lub zobowiązaniem (takim, jak całość lub część przyszłych płatności odsetkowych od zadłużenia o zmiennym oprocentowaniu) lub z wysoce prawdopodobną planowaną transakcją, i które
2. mogłyby wpływać na zyski lub straty.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane jest w następujący sposób: część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, który stanowi efektywne zabezpieczenie, ujmuje się w innych całkowitych dochodach, zaś nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Przychody i koszty odsetkowe od instrumentów zabezpieczanych i zabezpieczających ujmowane są w wyniku z tytułu odsetek.
Kwoty ujęte w innych całkowitych dochodach reklasyfikowane są do rachunku zysków i strat w okresie, w którym zabezpieczana pozycja ma wpływ na rachunek zysków i strat.
W przypadku wygaśnięcia lub sprzedaży instrumentu zabezpieczającego bądź unieważnienia powiązania zabezpieczającego Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń. Wszystkie zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym dotyczące efektywnego zabezpieczenia ujętego w innych całkowitych dochodach w dalszym ciągu stanowią element kapitału własnego aż do momentu zajścia planowej transakcji, kiedy ujmowane one są w rachunku zysków i strat.
Jeżeli zaprzestano oczekiwać realizacji planowanej transakcji wszystkie skumulowane zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym ujmowane w innych całkowitych dochodach przeklasyfikuje się do wyniku finansowego.
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży
Santander Bank Polska S.A. pozyskuje/lokuje środki także poprzez sprzedaż/kupno instrumentów finansowych z przyrzeczeniem ich odkupu/odsprzedaży w przyszłości po z góry ustalonej cenie.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Papierów wartościowych sprzedanych z przyrzeczeniem ich odkupu (“transakcje repo oraz sell buy-back”) nie wyłącza się ze sprawozdania z sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu stanowi koszt odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu. Papierów wartościowych kupionych z przyrzeczeniem ich odsprzedaży (“transakcje reverse repo oraz buy-sell-back”) nie rozpoznaje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną zakupu a ceną odsprzedaży stanowi przychód odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu.
Opisane zasady Santander Bank Polska S.A stosuje również do transakcji zawieranych jako odrębne transakcje sprzedaży i odkupu instrumentów finansowych , ale mających ekonomiczny charakter transakcji z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży.
Rzeczowy majątek trwały
Własne składniki rzeczowych aktywów trwałych
Składniki rzeczowego majątku trwałego, w tym oddane w leasing operacyjny, wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszone o wartość skumulowanej amortyzacji oraz odpisy z tytułu utraty wartości.
Aktywa będące przedmiotem umów leasingu
Model kosztu
Santander Bank Polska jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu:
a) pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne straty z tytułu utraty wartości; oraz
b) skorygowanego z tytułu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu .
Późniejsze nakłady
Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wartości bilansowej pozycji rzeczowych aktywów trwałych koszty wymiany części tych pozycji w momencie ich poniesienia, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że Bank uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne związane ze składnikiem aktywów, a cenę nabycia lub koszt wytworzenia można wycenić w wiarygodny sposób. Pozostałe koszty są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie ich poniesienia.
Amortyzacja
Odpisy amortyzacyjne dokonywane są według metody liniowej przez okres ekonomicznej użyteczności danego składnika rzeczowych aktywów trwałych i wykazywane są w rachunku zysków i strat.
Szacowane okresy użytkowania są następujące:
· nieruchomości: 22-40 lat
· sprzęt informatyczny: 3-5 lat
· środki transportu: 3- 4 lata
· pozostały majątek trwały: 3-14 lat
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są amortyzowane liniowo w okresie użytkowania.
Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.
Wartość firmy oraz wartości niematerialne
Wartość firmy
Wartość firmy (goodwill) powstała przy połączeniu jednostek gospodarczych ujmowana jest w wysokości nadwyżki ceny nabycia nad wartością godziwą udziału w zidentyfikowanych nabytych aktywach, zobowiązaniach i zobowiązaniach warunkowych pomniejszonej o utratę wartości. Wartość firmy jest testowana pod kątem ewentualnej utraty wartości w okresach rocznych.
Licencje, patenty, koncesje i podobne wartości
Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i jego zaimplementowania.
Nakłady, które są związane bezpośrednio z produkcją możliwych do zidentyfikowania i unikalnych programów komputerowych kontrolowanych przez Santander Bank Polska S.A. i które prawdopodobnie będą generowały korzyści ekonomiczne przekraczające nakłady w okresie powyżej jednego roku, są wykazywane jako wartości niematerialne.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Koszty zakończonych prac rozwojowych
Santander Bank Polska S.A. aktywuje koszty bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z projektowaniem, wykonywaniem i testowaniem rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych procesów, systemów oraz usług.
Santander Bank Polska S.A. identyfikuje koszty zakończonych prac rozwojowych jako wartości niematerialne w związku z uzyskaniem przyszłych korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem warunków określonych w MSR 38, tj. Santander Bank Polska S.A.:
· ma możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika,
· posiada stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowaniu wytwarzanego składnika oraz
· może wiarygodnie ustalić wysokość nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzonemu składnikowi wartości niematerialnych.
Ekonomiczny okres użyteczności „Kosztów zakończonych prac rozwojowych” jest określony. Stawki amortyzacyjne są dostosowane do okresu ekonomicznej użyteczności. Santander Bank Polska S.A. wykazuje osobno te koszty, które wynikają z prac rozwojowych we własnym zakresie.
Na nakłady na prace rozwojowe składają się wszystkie nakłady, które można bezpośrednio przyporządkować czynnościom rozwojowym.
Pozostałe wartości niematerialne
Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Santander Bank Polska S.A., wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o wartość skumulowanej amortyzacji i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Nakłady na wartości niematerialne
Nakłady poniesione po początkowym ujęciu nabytego składnika wartości niematerialnych są ujmowane tylko w przypadku, gdy te nakłady zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne danego składnika. W pozostałych przypadkach nakłady te są ujmowane w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia.
Amortyzacja
Amortyzacja jest ujmowana w rachunku zysków i strat przy użyciu metody liniowej lub degresywnej dla wartości niematerialnych i prawnych powstałych w wyniku połączenia, przez okres ekonomicznej użyteczności poszczególnych składników wartości niematerialnych, który dla większości aktywów niematerialnych wynosi 3 lata. Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.
Leasing
Wyodrębnianie elementów umowy leasingu
Leasingobiorca
Tam gdzie nie jest to możliwe oraz gdzie udział elementów nieleasingowych jest nieistotny w stosunku do całości płatności z tytułu leasingu netto, Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie wyodrębnia elementów nieleasingowych od elementów leasingowych, i zamiast tego ujmuje każdy element leasingowy oraz jakiekolwiek towarzyszące elementy nieleasingowe jako pojedynczy element leasingowy dla każdej klasy bazowego składnika aktywów.
Leasingodawca
W przypadku umowy, która zawiera element leasingu i jeden lub więcej dodatkowych elementów leasingowych lub elementów nieleasingowych, Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca alokuje wynagrodzenie w umowie stosując się do zapisów polityki rachunkowości z zakresu przychodów ze sprzedaży z umów z klientami.
Okres leasingu
Santander Bank Polska S.A. ustala okres leasingu jako nieodwołalny okres leasingu wraz z:
· okresami, w których istnieje opcja przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz
· okresami, w których istnieje opcja wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie skorzysta z tej opcji.
Okres leasingu jest aktualizowany na moment wystąpienia znaczącego zdarzenia albo znaczącej zmiany.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca
Ujmowanie
W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu.
Wycena
Początkowa wycena
Początkowa wycena składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania
W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu.
Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje:
· kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,
· wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
· wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę, oraz
· szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów, przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował, lub przeprowadzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu wymaganego przez warunki leasingu.
Początkowa wycena zobowiązania z tytułu leasingu
W dacie rozpoczęcia okresu leasingu Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe dyskontuje się z zastosowaniem stopy procentowej leasingu, jeżeli stopę tę można z łatwością ustalić. W przeciwnym razie Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca stosuje swoją krańcową stopę pożyczkową.
W dacie rozpoczęcia okresu leasingu opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które pozostają do zapłaty w tej dacie:
· stałe opłaty leasingowe netto (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe;
· zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki,
· kwoty netto, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,
· cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz
· kary pieniężne netto za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.
Zmiany leasingu
Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje zmianę leasingu jako odrębny leasing, jeżeli:
· zmiana zwiększa zakres leasingu poprzez przyznanie prawa do użytkowania jednego lub większej liczby bazowych składnik aktywów oraz
· wynagrodzenie za leasing zwiększa się o kwotę współmierną do ceny jednostkowej za zwiększenie zakresu oraz wszelkie właściwe korekty tej ceny jednostkowej w celu uwzględnienia okoliczności danej umowy.
W przypadku zmiany leasingu, która nie jest ujmowana jako odrębny leasing, w dacie uzgodnienia zmiany Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca:
· nie dokonuje alokacji wynagrodzenia w zmodyfikowanej umowie,
· ustala okres zmodyfikowanego leasingu, oraz
· aktualizuje wycenę zobowiązania z tytułu leasingu poprzez dyskontowanie zaktualizowanych opłat leasingowych z zastosowaniem zaktualizowanej stopy dyskontowej.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Stosowane zwolnienia z obowiązku ujmowania
Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie stosuje wymogów polityki rachunkowości opisanych dotyczących ujmowania i wyceny w odniesieniu do:
· leasingów, które w dacie rozpoczęcia mają okres leasingu nie dłuższy niż 12 miesięcy
· leasingów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma niską wartość (aktywo ma niską wartość, gdy wartość netto nowego składnika aktywów nie przekracza 20 tys. złotych).
W odniesieniu do leasingów krótkoterminowych albo do leasingów, w przypadku których bazowy składnik aktywów ma niską wartość, Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje opłaty leasingowe jako koszty metodą liniową w trakcie okresu leasingu.
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca
Klasyfikacja leasingu
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca klasyfikuje każdy ze swoich leasingów jako leasing operacyjny lub leasing finansowy.
Leasing jest zaliczany do leasingu finansowego, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów. Leasing jest zaliczany do leasingu operacyjnego, jeżeli nie następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów.
Klasyfikacji leasingu dokonuje się w dacie początkowej, a jej ponownej oceny dokonuje się tylko w przypadku, gdy zaistnieje zmiana leasingu.
Leasing finansowy
Ujmowanie i wycena
W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je jako należności w kwocie równej inwestycji leasingowej netto.
Początkowa wycena
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje stopę procentową leasingu w celu wyceny inwestycji leasingowej netto.
Początkowe koszty bezpośrednie są ujęte w początkowej wycenie inwestycji leasingowej netto oraz zmniejszają kwotę przychodu ujmowanego w okresie leasingu.
Początkowa wycena opłat leasingowych uwzględnionych w inwestycji leasingowej netto
W dacie rozpoczęcia opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie są otrzymane w dacie rozpoczęcia:
· stałe opłaty leasingowe netto, pomniejszone o zachęty leasingowe przypadające do zapłaty,
· zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich wartością w dacie rozpoczęcia,
· wszelkie gwarantowane wartości końcowe netto udzielone leasingodawcy przez leasingobiorcę, podmiot powiązany z leasingobiorcą lub niezależną osobę trzecią zdolną finansowo do wywiązania się ze swoich zobowiązań w ramach tej gwarancji,
· cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji oraz
· kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.
Późniejsza wycena
Ujmowanie dochodów finansowych w okresie leasingu przebiega w sposób odzwierciedlający stałą okresową stopę zwrotu z inwestycji leasingowej netto dokonanej przez leasingodawcę w ramach leasingu finansowego.
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje dochody finansowe przez okres leasingu w systematyczny i racjonalny sposób. Opłaty leasingowe dotyczące danego okresu zmniejszają inwestycję leasingową netto.
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje do inwestycji leasingowej netto wymogi w zakresie zaprzestania ujmowania oraz wymogi w zakresie utraty wartości przewidziane w MSSF 9.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Leasing operacyjny
Ujmowanie i wycena
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje opłaty leasingowe z leasingów operacyjnych jako dochód metodą liniową.
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje w kosztach koszty, łącznie z amortyzacją, poniesione w celu uzyskania dochodów z tytułu leasingu.
Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca dodaje początkowe koszty bezpośrednie poniesione w celu uzyskania leasingu operacyjnego do wartości bilansowej bazowego składnika aktywów i ujmuje te koszty jako koszty poniesione w okresie leasingu na tej samej podstawie co dochody z tytułu leasingu.
Pozostałe składniki sprawozdania z sytuacji finansowej
Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia
Na dzień klasyfikacji składnika aktywów trwałych jako aktywa przeznaczone do zbycia, Santander Bank Polska S.A. wycenia taki składnik aktywów w kwocie niższej z jego wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży.
Ewentualne pomniejszenie wartości bilansowej aktywów przeznaczonych do zbycia na dzień ich początkowej klasyfikacji jak i późniejsze odpisy aktualizujące do poziomu wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży są ujmowane w rachunku zysków i strat.
Pozostałe należności handlowe i inne należności
Należności handlowe i inne należności z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania należności są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Należności handlowe i inne należności z terminem płatności do 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Inne zobowiązania
Zobowiązania handlowe i inne zobowiązania z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania zobowiązania są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług jak i inne zobowiązania wymagalne w terminie 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty.
Kapitały
Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z obowiązującym prawem, właściwymi ustawami oraz ze statutem. Do kapitałów własnych zaliczane są także niepodzielone zyski i niepokryte straty z lat ubiegłych.
Kapitał zakładowy (akcyjny) wykazany jest w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do rejestru sądowego według wartości nominalnej.
Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku oraz premii emisyjnych uzyskanych z emisji akcji.
Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z zysku i może być przeznaczony na pokrycie strat bilansowych lub na wypłatę dywidendy ( kapitał dywidendowy).
W kapitale rezerwowym ujmuje się efekt wyceny programu motywacyjnego realizowanego w formie akcji (MSSF 2.53).
Kapitał zapasowy, rezerwowy, fundusz ogólnego ryzyka bankowego oraz premia akcyjna prezentowane są łącznie w ramach kategorii „Pozostałe kapitały”.
Na kapitał z aktualizacji wyceny odnosi się różnice z wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, różnice z wyceny instrumentów zabezpieczających stanowiących efektywne zabezpieczenie przepływów pieniężnych z uwzględnieniem odroczonego podatku dochodowego oraz zyski aktuarialne z przeszacowania rezerwy emerytalnej. Kapitał z aktualizacji wyceny nie podlega dystrybucji.
Na dzień wyłączenia z ksiąg rachunkowych całości lub części składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody łączne skutki okresowej zmiany wartości godziwej odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny zostają wyksięgowane (odwrócone). Całość lub odpowiednia część uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa lub zmniejsza wartość danego składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Skutki zmian wartości godziwej są wyksięgowywane w korespondencji z rachunkiem zysków i strat.
Wynik finansowy netto roku obrotowego stanowi wynik z rachunku zysków i strat roku bieżącego skorygowanego obciążeniem z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Działalność powiernicza
Przychody realizowane w ramach świadczenia działalności powierniczej są elementem przychodów prowizyjnych. Korespondujące z nimi aktywa klientów nie są składnikiem aktywów Santander Bank Polska S.A. i w związku z tym nie są ujmowane w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Wypłaty z kapitałów (Dywidendy)
Dywidendy własne za dany rok, które zostały zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, ale nie zostały wypłacone na koniec okresu sprawozdawczego, ujawnia się w pozycji zobowiązań z tytułu dywidendy w ramach pozostałych zobowiązań.
Rezerwy
Rezerwę tworzy się wówczas, gdy na Santander Bank Polska S.A. ciąży obecny obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych i prawdopodobne jest, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. W przypadku, gdy kwota ta jest istotna, rezerwa jest szacowana poprzez zdyskontowanie oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o stopę dyskontową przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżącą ocenę rynku odnośnie wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko związane konkretnie z danym składnikiem zobowiązań.
Santander Bank Polska S.A ujmuje rezerwy na ryzyko prawne, zgodnie MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe w przypadku, gdy szacowana strata z tytułu ryzyka prawnego przewyższa wartość brutto kredytu oraz dla kredytów rozliczonych.
Rachunek zysków i strat
Wynik z tytułu odsetek
Santander Bank Polska S.A. prezentuje wartość przychodu odsetkowego rozpoznanego według efektywnej stopy procentowej oraz efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w odrębnych liniach rachunku zysków i strat – „Przychody odsetkowe od aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie” oraz „Przychody odsetkowe od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody”.
Natomiast przychód odsetkowy rozpoznany od aktywów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych ( dotyczy głównie kart kredytowych) jest prezentowany w linii „Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od aktywów wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy”.
Wynik z tytułu prowizji
Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji ,nierozliczane według efektywnej stopy procentowej, ujmuje się w sposób odzwierciedlający przekazanie przyrzeczonych dóbr i usług na rzecz klienta w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie , do którego Santander Bank Polska S.A będzie uprawiony w zamian za te dobra i usługi zgodnie z 5-stopniowym modelem ujmowania przychodów .
Bank dokonuje identyfikacji odrębnych obowiązków do wykonania świadczenia , do których przypisuje cenę transakcyjną. W przypadku, gdy wysokość wynagrodzenia jest zmienna, do ceny transakcyjnej zalicza się część lub całość wynagrodzenia zmiennego w zakresie w jakim istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie nastąpi zwrot wcześniej ujętych przychodów. Przychody równe cenie transakcyjnej są ujmowane przy spełnieniu świadczenia lub w trakcie jego spełniania poprzez przekazanie klientowi przyrzeczonego dobra lub usługi.
Koszty doprowadzające do zawarcia umowy oraz koszty wykonania umowy Bank aktywuje, a następnie systematycznie amortyzuje uwzględniając okres przekazywania klientowi dóbr lub usług.
Do istotnych przychodów prowizyjnych Santander Bank Polska S.A zalicza:
· Przychody prowizyjne od kredytów obejmujące wartość pobranych przez Santander Bank Polska S.A. opłat za wysłane monity, wydane zaświadczenia, windykację, wystawienie gwarancji oraz za zaangażowanie. Większość przychodów tego rodzaju, z uwagi na swój charakter, jest rozpoznawana jednorazowo w wyniku finansowym w momencie wykonania czynności na rzecz klienta. Pozostałe, jak prowizja za wystawienie gwarancji, są rozliczane w czasie przez okres trwania umowy z klientem.
· Przychody prowizyjne z tytułu kart kredytowych obejmujące prowizje m.in. za wydanie karty, dokonane wypłaty kartą z bankomatów, wydanie nowej karty, przygotowywanie zestawienia operacji dokonywanych kartą czy za uruchomienie dodatkowych usług związanych z kartą kredytową. Zdecydowana większość przychodów jest rozpoznawana w określonym momencie czasu, tj. w chwili wykonania jednorazowej usługi na rzecz klienta. W przypadku uruchomienia usług związanych z kartą kredytową wartość prowizji jest rozpoznawana w czasie.
· Przychody za zarządzanie aktywami rozpoznawane zgodnie z 5-stopniowym modelem rozpoznawania przychodów w oparciu o wartość zarządzanych aktywów przekazanych Santander Bank Polska S.A. do zarządzania. Warunki umowne nie przewidują otrzymywania przez Santander Bank Polska S.A. płatności opłaconych z góry ani dodatkowych premii kalkulowanych po zamknięciu roku obrotowego w oparciu o niezależne od Santander Bank Polska S.A. czynniki.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Wynik z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie
W przypadku zaprzestania ujmowania składnika aktywów wycenianego w zamortyzowanym koszcie Santander Polska S.A. w tej pozycji prezentuje różnicę w wartości instrumentów finansowych. Wartość tej pozycji za rok 2022 praktycznie w całości dotyczy ugód zawieranych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych. W momencie zawarcia ugody z klientem Bank traci prawa do instrumentu w walucie obcej i powstaje nowy instrument w PLN. Poza ugodami dla portfela hipotecznego w pozycji tej prezentowane są modyfikacje istotne na pozostałych instrumentach m. in. kredytach detalicznych i kredytach korporacyjnych.
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
W pozycji tej prezentowany jest łączny wpływ ryzyka prawnego kredytów hipotecznych denominowanych/ indeksowanych do walut obcych i dotyczy zmian w wysokości korekty z tytułu ryzyka prawnego pomniejszającej wartość bilansową brutto ekspozycji lub/i zmian w wysokości rezerwy na ryzyko prawne, oraz realizacji wyroków sądowych.
Wynik z tytułu działalności bancassurance
Dla wybranych produktów kredytowych, dla których zidentyfikowano powiązanie z produktem ubezpieczeniowym Santander Bank Polska S.A. dokonuje podziału realizowanych przychodów na część ujmowaną w przychodach odsetkowych z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej oraz na część ujmowaną w przychodach prowizyjnych. Santander Bank Polska S.A. traktuje sprzedawane produkty ubezpieczeniowe, jako powiązane z kredytami w szczególności, gdy oferowany produkt ubezpieczeniowy wpływa na warunki umowne produktu finansowego.
W celu ustalenia, jaka część przychodu stanowi integralną część umowy kredytowej rozpoznawanej jako przychód odsetkowy metodą efektywnej stopy procentowej Santander Bank Polska S.A. wydziela wartość godziwą oferowanego instrumentu finansowego oraz wartość godziwą usługi pośrednictwa w sprzedaży produktu ubezpieczeniowego dystrybuowanego łącznie z tym instrumentem.
Podział wynagrodzenia pomiędzy część stanowiącą element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego oraz część stanowiącą wynagrodzenie za wykonywane czynności pośrednictwa jest dokonywane w proporcji odpowiednio wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej usługi pośrednictwa w stosunku do sumy obu tych wartości.
Część przychodów stanowiących wynagrodzenie za usługę pośrednictwa z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z umową kredytową Santander Bank Polska S.A. rozpoznaje w przychodach prowizyjnych w momencie naliczenia opłaty z tytułu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego.
Santander Bank Polska S.A. nie rzadziej niż w okresach rocznych przeprowadza weryfikację poprawności przyjętego podziału dla rozpoznawania poszczególnych rodzajów przychodów.
Świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze Santander Bank Polska S.A. zawierają wynagrodzenia, premie, płatne urlopy oraz składki na ubezpieczenie społeczne i są ujmowane jako koszty w momencie poniesienia.
Długoterminowe świadczenia pracownicze
Zobowiązania Santander Bank Polska S.A. z tytułu długoterminowych świadczeń pracowniczych są kwotą przyszłych korzyści, które pracownik otrzyma w zamian za świadczenie swoich usług w bieżącym i wcześniejszych okresach. Rezerwy na odprawy emerytalne są oszacowane na podstawie wyceny metodą aktuarialną. Wycena tych rezerw jest aktualizowana przynajmniej raz w roku.
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w instrumentach kapitałowych
W przypadku transakcji płatności w formie akcji rozliczanych w instrumentach kapitałowych Santander Bank Polska S.A. wycenia otrzymane dobra lub usługi i odpowiadający im wzrost w kapitale własnym, bezpośrednio w wartości godziwej otrzymanych dóbr lub usług, chyba że niemożliwe jest wiarygodne oszacowanie ich wartości godziwej. Jeżeli Santander Bank Polska S.A. nie może wiarygodnie oszacować wartości godziwej otrzymanych dóbr lub usług, określa ich wartość oraz odpowiadający im wzrost w kapitale własnym w sposób pośredni poprzez odniesienie do wartości godziwej przyznanych instrumentów kapitałowych.
Warunki nabycia praw zawarte w warunkach przyznania nie są uwzględniane przy ustalaniu wartości godziwej, z wyjątkiem sytuacji, gdy warunki te są uzależnione od czynników rynkowych. Nierynkowe warunki nabycia praw są uwzględniane poprzez korygowanie liczby praw ujętych w wycenie dla potrzeb pomiaru kosztu usług świadczonych przez pracowników, w ten sposób, że ostatecznie kwota ujęta w rachunku zysków i strat odzwierciedla liczbę akcji, którą nabędą uprawnieni. Koszty związane z płatnościami w formie akcji są odnoszone do kapitałów własnych. W przypadku gdy warunki planu płatności w formie akcji przewidują emisję nowych akcji, wpływy z emisji akcji zwiększają kapitał akcyjny oraz ewentualną nadwyżką kapitału zapasowego w momencie wykonania prawa.
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w środkach pieniężnych
W transakcjach płatności w formie akcji rozliczanych w środkach pieniężnych Santander Bank Polska S.A. wycenia nabyte dobra lub usługi i zaciągnięte zobowiązanie w wartości godziwej zobowiązania. Do czasu, gdy zobowiązanie zostanie uregulowane, Santander
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Bank Polska S.A. na każdy dzień sprawozdawczy, a także na dzień rozliczenia wycenia zobowiązanie w wartości godziwej, a ewentualne zmiany wartości ujmuje w zysku lub stracie danego okresu. Santander Bank Polska S.A. ujmuje otrzymane usługi oraz zobowiązanie do zapłaty za te usługi w momencie, gdy pracownicy świadczą te usługi. Zobowiązanie wyceniane jest, początkowo, a także na koniec każdego okresu sprawozdawczego, aż do momentu rozliczenia w wartości godziwej praw do wzrostu wartości akcji, ustalonej z zastosowaniem modelu wyceny opcji, biorąc pod uwagę terminy i warunki, na których przyznano prawa do wzrostu wartości akcji oraz zakres, w jakim pracownicy wykonali usługi do tego dnia.
Wynik handlowy i rewaluacja
Wynik handlowy i rewaluacja obejmuje zyski i straty wynikające ze zmian w wartości godziwej aktywów finansowych i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu i wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Przychody i koszty odsetkowe od tych instrumentów dłużnych są uwzględniane w wyniku odsetkowym.
Przychody z tytułu dywidend
Dywidendy zaliczane są do rachunku zysków i strat w momencie ustalenia praw akcjonariuszy/udziałowców do ich otrzymania pod warunkiem, że korzyści finansowe wpłyną do Santander Bank Polska S.A. i kwota przychodu może być wiarygodnie zmierzona.
Wynik na sprzedaży podmiotów zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć
Wynik na sprzedaży podmiotów, zależnych stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć ustalany jest jako różnica między wartością aktywa a uzyskaną ceną sprzedaży. Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia wycenia się w cenie nabycia pomniejszonej o ewentualne odpisy z tytułu wartości.
Wynik na pozostałych instrumentach finansowych
Wynik na pozostałych instrumentach obejmuje:
· zyski i straty powstałe w wyniku zbycia instrumentów kapitałowych oraz instrumentów dłużnych zaklasyfikowanych do portfela aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz
· zmiany wartości godziwej instrumentów zabezpieczanych i zabezpieczających, w tym nieefektywną część rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Santander Bank Polska S.A. stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Szczegółowe informacje na ten temat zostały zawarte w nocie 42 „Rachunkowość zabezpieczeń”.
Pozostałe przychody operacyjne i pozostałe koszty operacyjne
Do pozostałych przychodów operacyjnych i pozostałych kosztów operacyjnych zaliczane są koszty rezerw na ryzyko prawne, z wyjątkiem ryzyka prawnego związanego z portfelem kredytów denominowanych/ indeksowanych do CHF, jak również koszty i przychody operacyjne niezwiązane bezpośrednio z działalnością statutową Santander Bank Polska S.A., m.in. takie jak przychody i koszty z tytułu sprzedaży i likwidacji środków trwałych, przychody z tytułu sprzedaży pozostałych usług, otrzymane i zapłacone odszkodowania, kary i grzywny.
Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności kredytowych
W pozycji „Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności” prezentowane są utworzone i rozwiązane odpisy aktualizujące pozycję bilansowe i pozabilansowe oraz wynik na sprzedaży należności kredytowych.
Wynik na sprzedaży należności kredytowych ustalany jest w momencie wyłączenia należności kredytowych z ksiąg rachunkowych w wysokości różnicy pomiędzy wartością bilansową a kwotą otrzymanej zapłaty.
Koszty pracownicze i koszty działania
W pozycji „Koszty pracownicze” prezentowane są koszty:
· wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (w tym z tytułu składek na świadczenia emerytalno – rentowe),
· rezerw z tytułu niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych,
· rezerw emerytalno-rentowych,
· rezerw z tytułu premii,
· programu zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, którego część ujmowana jest jako zobowiązanie z tytułu płatności na bazie akcji rozliczonych w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2 „Płatności w formie akcji” oraz
· koszty szkoleń pracowników i innych świadczeń płacowych i pozapłacowych na rzecz pracowników.
W pozycji „Koszty działania” prezentuje się min koszty:
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
· utrzymania i wynajmu majątku trwałego,
· obsługi informatycznej i telekomunikacyjnej,
· działalności administracyjnej,
· promocji i reklamy,
· ochrony mienia
· leasingu krótkoterminowego i aktywów o niskiej wartości
· opłaty ponoszone na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Komisji Nadzoru Finansowego, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych
· podatki i opłaty (podatek od nieruchomości, wpłaty dokonywane na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, opłaty komunalne i administracyjne, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów),
· ubezpieczeń,
· koszty remontów nieklasyfikujących się jako ulepszenie środka trwałego.
Podatek od instytucji finansowych
Podstawę opodatkowania podatku od niektórych instytucji finansowych wprowadzonego ustawą obowiązującą od 1.02.2016 r. stanowi nadwyżka sumy aktywów podmiotu ponad 4 miliardy zł w przypadku banków wynikająca z zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca. Banki są uprawnione do pomniejszenia podstawy opodatkowania m.in. o wartość funduszy własnych, a także wartość skarbowych papierów wartościowych. Dodatkowo banki obniżają podstawę opodatkowania o wartość aktywów nabytych od NBP, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP. Stawka podatku dla wszystkich podatników wynosi 0,0366% miesięcznie, a podatek jest płacony miesięcznie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy.
Wartość obciążenia podatkiem od instytucji finansowych prezentowana jest przez Santander Bank Polska S.A. w pozycji „Podatek od instytucji finansowych” odrębnie od obciążenia wynikającego z podatku dochodowego.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Podatek dochodowy od osób prawnych obejmuje podatek bieżący i podatek odroczony. Podatek dochodowy jest wykazywany w rachunku zysków i strat z wyjątkiem pozycji, które ujęto w kapitale własnym.
Podatek bieżący jest to kwota podatku podlegającego zapłacie od dochodu do opodatkowania za dany rok z zastosowaniem stawek podatkowych, które obowiązywały prawnie lub obowiązywały faktycznie na koniec okresu sprawozdawczego oraz uwzględniając wszelkie korekty podatku podlegającego zapłacie dotyczącego poprzednich lat.
Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane są metodą bilansową. Powstają z tytułu różnic przejściowych pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością wynikającą ze sprawozdania z sytuacji finansowej. Odroczony podatek dochodowy ustala się przy zastosowaniu stawek podatkowych obowiązujących prawnie lub faktycznie na koniec okresu sprawozdawczego, które zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji określonych aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub uregulowania zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmuje się, jeżeli jest prawdopodobne, że w przyszłości osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który umożliwi wykorzystanie różnic przejściowych. Wartość bilansowa aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest weryfikowana na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Santander Bank Polska S.A. obniża wartość bilansową składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego do wartości możliwej do zrealizowania - to jest w zakresie, w jakim jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Odroczone i bieżące aktywa i zobowiązania z tytułu podatku dochodowego kompensuje się tylko wtedy, gdy dotyczą tego samego tytułu rozliczeń podatkowych oraz gdy istnieje ważny tytuł prawny i intencja dokonania rozliczenia w kwocie netto albo realizacji składnika aktywów i wykonania zobowiązania jednocześnie.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Santander Bank Polska S.A. jest narażony na szereg ryzyk związanych z bieżącą działalnością. Celem zarządzania ryzykiem jest zapewnienie, iż bank powiększając wartość dla akcjonariuszy będzie podejmować ryzyko w sposób świadomy i kontrolowany. Ryzyko oznacza możliwość zaistnienia zdarzeń, które będą miały wpływ na realizację założonych przez bank celów strategicznych.
Głównym celem zarządzania ryzykiem w Santander Bank Polska S.A. jest prowadzenie bezpiecznej i efektywnej działalności pozwalającej na generowanie zysku i rozwój w ramach wyznaczonych parametrów ryzyka. Tryb zarządzania ryzykiem określają standardy obowiązujące w sektorze bankowym oraz wytyczne zawarte w regulacjach i rekomendacjach organów nadzoru bankowego.
Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się w ramach profilu ryzyka, który wynika z przyjętego przez Bank ogólnego poziomu akceptacji ryzyka. Poziom akceptowalnego ryzyka (tzw. apetyt na ryzyko) - wyrażony w postaci zdefiniowanych i skwantyfikowanych limitów - zapisany jest w „Deklaracji akceptowalnego poziomu ryzyka”, uchwalonej przez Zarząd i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą. Limity wyznaczane są przy wykorzystaniu testów warunków skrajnych i analiz scenariuszowych, aby zagwarantować stabilność pozycji Banku nawet w przypadku zrealizowania się sytuacji znacząco niekorzystnych. Na podstawie zatwierdzonych limitów ryzyka wyznaczane są limity obserwacyjne oraz konstruowane polityki zarządzania ryzykiem. Polityki zarządzania ryzykiem są opracowywane w celu zapewnienia identyfikacji i pomiaru podejmowanego ryzyka, określenia najkorzystniejszego zwrotu przy zaakceptowanym poziomie ryzyka (risk-reward), a także dla regularnego ustalania i weryfikowania odpowiednich limitów ograniczających skalę narażenia na ryzyko. Santander Bank Polska S.A. na bieżąco modyfikuje i rozwija metody zarządzania ryzykiem, uwzględniając zmiany w profilu ryzyka banku, otoczeniu gospodarczym, wymogi regulacyjne i najlepsze praktyki rynkowe.
W ramach zintegrowanej struktury zarządzania ryzykiem wyodrębnione zostały specjalne jednostki organizacyjne odpowiedzialne za identyfikację, pomiar, monitorowanie i ograniczanie ryzyka, co gwarantuje niezależność funkcji zarządzania ryzykiem od jednostek podejmujących ryzyko. Zakres odpowiedzialności tych jednostek wyznaczają polityki zarządzania ryzykiem, regulujące proces identyfikacji, pomiaru i raportowania poziomu podejmowanego ryzyka oraz regularnego ustalania limitów ograniczających skalę narażenia na poszczególne rodzaje ryzyka. Zarząd i Rada Nadzorcza wytycza kierunek działań oraz aktywnie wspiera strategie zarządzania ryzykiem. Przejawia się to poprzez uchwalenie Strategii zarządzania ryzykiem oraz apetytu na ryzyko, a także akceptację kluczowych polityk w zakresie zarządzania ryzykiem, udział Członków Zarządu w komitetach wspierających zarządzanie ryzykiem, przeglądy i akceptację ryzyk oraz raportów dotyczących poziomu ryzyk.
Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem. Rada akceptuje strategię, kluczowe polityki zarządzania ryzykiem, wielkość akceptowalnego poziomu ryzyka oraz monitoruje poziom wykorzystania limitów wewnętrznych w odniesieniu do bieżącej strategii biznesowej i otoczenia makroekonomicznego. Prowadzi przeglądy głównych obszarów ryzyka, trybu identyfikacji zagrożeń oraz procesu ustalania i monitorowania działań naprawczych. Rada ocenia czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad prowadzoną działalnością są skuteczne i zgodne z polityką Rady, z uwzględnieniem oceny systemu zarządzania ryzykiem.
Komitet Audytu i Zapewniania Zgodności Rady Nadzorczej wspiera Radę w wypełnianiu obowiązków nadzorczych. Komitet przeprowadza coroczne przeglądy wewnętrznych mechanizmów kontroli finansowej Banku, przyjmuje raporty niezależnej jednostki audytu wewnętrznego oraz jednostki zapewnienia zgodności. Komitet otrzymuje regularne kwartalne raporty dotyczące stopnia realizacji zaleceń pokontrolnych i na ich podstawie ocenia jakość podejmowanych działań. Komitet Audytu ocenia efektywność systemu kontroli wewnętrznej oraz systemu zarządzania ryzykiem. Ponadto, do zadań Komitetu należy monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w szczególności przeprowadzania przez firmę audytorską badania, kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej, informowanie Rady o wynikach badania, dokonywanie oceny niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej. Ponadto, rolą Komitetu jest opracowywanie polityki i procedury wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania oraz przedkładanie Radzie rekomendacji dot. wyboru, ponownego wyboru i odwołania Audytora Zewnętrznego, rekomendowanie Radzie wynagrodzenia Audytora Zewnętrznego.
Komitet ds. Ryzyka wspiera rolę Rady Nadzorczej w ocenie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem oraz środków jakie zostały przyjęte i zaplanowane w celu zapewnienia efektywnego zarządzania znaczącymi ryzykami w banku.
Ponadto, w Banku Radę Nadzorczą wspiera również Komitet Wynagrodzeń oraz Komitet Nominacji, jednakże poza strukturami obszaru zarządzania ryzykiem.
Zarząd odpowiada za skuteczność zarządzania ryzykiem. W szczególności wprowadza strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka, podział zadań zapewniający niezależność funkcji pomiaru i kontroli ryzyka od działalności operacyjnej, odpowiada za wprowadzenie i aktualizację pisemnych strategii w zakresie zarządzania ryzykiem, a także za przejrzystość działań. Dokonuje przeglądu wyników finansowych Banku. Zarząd powołał szereg Komitetów bezpośrednio odpowiedzialnych za rozwijanie metod zarządzania ryzykiem i monitorowanie poziomu ryzyka w określonych obszarach.
Zarząd wypełnia funkcję zarządzania ryzykiem, działając również w ramach swoich komitetów: Komitetu Zarządzania Ryzykiem oraz Komitetu Kontroli Ryzyka.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Komitet Zarządzania Ryzykiem ratyfikuje najistotniejsze decyzje kredytowe (powyżej określonych progów) zatwierdza roczne limity na transakcje związane z obrotem papierami wartościowymi i zarządzaniem aktywami i pasywami oraz akceptuje plan modeli oceny ryzyka.
Komitet Kontroli Ryzyka monitoruje poziom ryzyka w różnych obszarach działalności Banku oraz nadzoruje działalność komitetów zarządzania ryzykiem niższego szczebla, powołanych przez Zarząd Banku. Komitety te - działając w obrębie wyznaczonych przez Zarząd kompetencji - bezpośrednio odpowiadają za rozwijanie metod zarządzania ryzykiem i monitorowanie poziomu ryzyka w określonych obszarach.
Komitet Kontroli Ryzyka nadzoruje działalność poniższych komitetów działających w obszarze zarządzania ryzykiem:
Komitet Ryzyka Kredytowego - komitet wyposażony w kompetencje do zatwierdzania i nadzoru nad polityką, metodologią pomiaru ryzyka oraz monitorowanie poziomu ryzyka w zakresie ryzyka kredytowego dla skonsolidowanego portfela kredytowego lub w przypadkach dotyczących więcej niż jednego segmentu biznesowego;
Forum Polityk Kredytowych dla Portfeli Kredytów Detalicznych, Forum Polityk Kredytowych dla Portfeli Kredytów MŚP, Forum Polityk Kredytowych dla Portfeli Kredytów Biznesowych i Korporacyjnych - komitety wyposażone w kompetencje do zatwierdzania i nadzoru nad polityką, metodologią pomiaru ryzyka oraz monitorowanie poziomu ryzyka w zakresie ryzyka kredytowego obejmującego wyłącznie ten segment biznesowy, do którego dedykowany jest dany komitet
Komitet Kredytowy podejmuje decyzje kredytowe zgodnie z obowiązującymi poziomami kompetencji kredytowych.
Komitet Rezerw podejmuje decyzje w zakresie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości w podejściu indywidualnym i portfelowym na ekspozycje kredytowe, jak również z tytułu innych instrumentów finansowych i aktywów oraz rezerw z tytułu ryzyka prawnego, a także monitoruje poziom odpisów, przegląda i weryfikuje adekwatność parametrów stosowanych do wyznaczania kwoty utraty wartości w podejściu portfelowym i indywidualnym dla Santander Bank Polska S.A., z wyłączeniem Santander Consumer Banku oraz decyduje o sprzedaży wierzytelności.
Komitet Restrukturyzacji podejmuje decyzje w zakresie klientów korporacyjnych z trudnościami finansowymi, m.in. w zakresie strategii wobec klienta, jak również umorzenia i sprzedaży wierzytelności zgodnie z obowiązującymi poziomami kompetencji kredytowych.
Komitet Ryzyka Rynkowego i Inwestycyjnego - komitet wyposażony w kompetencje do zatwierdzania i nadzoru nad polityką, metodologią pomiaru ryzyka oraz monitorowanie poziomu ryzyka w zakresie ryzyka rynkowego na księdze bankowej, ryzyka rynkowego na księdze handlowej, ryzyka strukturalnego bilansu, ryzyka płynności oraz ryzyka inwestycji własnych;
Komitet Zarządzania Ryzykiem Modeli - komitet odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem modeli, jak również zatwierdzanie i nadzór nad metodologią dot. modeli stosowanych w Santander Bank Polska S.A.;
Komitet Zarządzania Informacją podejmuje decyzje w zakresie danych i procesów zarządzania informacją w sposób umożliwiający odpowiednie zarządzanie ryzykiem i spełnienie wymogów nadzorczych.
Komitet Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym (ORMCo) monitoruje poziom oraz wyznacza kierunek działań strategicznych z zakresu ryzyka operacyjnego w Santander Bank Polska S.A., m.in. w obszarze ciągłości biznesowej, bezpieczeństwa informacji i zapobiegania przestępstwom.
CyberTechRisk Forum - odpowiada za ocenę i proponowanie zmian w Strategii IT, cyberbezpieczeństwa i operacji, jak również za monitorowanie kluczowych zagadnień związanych z IT, cyberbezpieczeństwem oraz operacjami. Komitet stanowi także forum do dyskusji na temat problematyki ryzyka operacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka technologicznego, w tym ryzyka w zakresie cyberbezpieczeństwa.
Panel ds. Dostawców – wyznaczający standardy oraz prowadzący monitoring w zakresie dostawców produktów i usług w tym outsourcingowych; główne forum do dyskusji na temat ryzyka wynikającego ze współpracy z dostawcami;
Komitet ALCO sprawuje nadzór nad działalnością na portfelu bankowym, podejmuje decyzje w zakresie zarządzania płynnością i ryzykiem stopy procentowej na księdze bankowej, oraz odpowiada za finansowanie i zarządzania bilansem w tym politykę cenową.
Forum Płynności – monitoruje sytuację płynnościową Banku, ze szczególnym uwzględnieniem dynamiki wolumenów depozytów oraz kredytów, potrzeb Banku w zakresie finansowania i ogólnej sytuacji rynkowej.
Komitet Kapitałowy odpowiada za zarządzanie kapitałem, w tym w szczególności za proces ICAAP.
Komitet ds. Ujawnień weryfikuje publikowane informacje finansowe Santander Bank Polska S.A. pod kątem zgodności z wymogami prawnymi i regulacyjnymi.
Komitet Marketingu i Monitoringu Produktów zatwierdza nowe produkty i usługi do wprowadzenia na rynek z uwzględnieniem analizy ryzyka reputacji.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Komitet Generalny Zapewnienia Zgodności odpowiada za wyznaczanie standardów w zakresie zarządzania ryzykiem braku zgodności oraz kodeksów postępowań przyjętych w Banku.
Komitet Ryzyka Regulacyjnego i Reputacyjnego odpowiada za monitorowanie i podejmowanie decyzji w sprawach dotyczących zgodności z przepisami prawa, wytycznymi regulatorów oraz przyjętymi standardami rynkowymi/branżowymi dotyczącymi prowadzonej działalności.
Komitet ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy oraz Finansowaniu Terroryzmu zatwierdza politykę Banku w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz akceptuje i monitoruje działania Grupy podejmowane w tym zakresie.
Komitet ds. Odpowiedzialnej Bankowości i Kultury Organizacyjnej stanowi główne forum do dyskusji na temat odpowiedzialnej bankowości, zrównoważonego rozwoju, zagadnień ESG i kultury organizacyjnej, wyznacza kierunek strategicznych działań oraz ustala i monitoruje cele z zakresu wyżej wymienionych. W ramach komitetu powołano grupę roboczą Forum ESG, do którego zadań należy analiza wyzwań, szans i ryzyk związanych z agendą UE Sustainable Finance, w tym ryzyk ESG, planowanie działań oraz koordynacja ich wdrożenia w Banku, a także cykliczne raportowanie do Komitetu ds. Odpowiedzialnej Bankowości i Kultury Organizacyjnej oraz Zarządu Banku.
Poniższy rysunek przedstawia strukturę ładu korporacyjnego w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem.
W Banku funkcjonują również specjalne komitety zwoływane w przypadku zarządzania kryzysowego:
Komitet Gold - podejmuje decyzje w sytuacjach zarządzania kryzysowego mające wpływ na Grupę Santander Bank Polska S.A., w tym rekomenduje Zarządowi uruchomienie Planu Naprawy, uruchamia plany awaryjne w zakresie płynności i kapitału oraz - jeśli nie zostały wdrożone na wcześniejszym etapie zdarzenia – uruchamia plany ciągłości działania i Plan komunikacji.
Komitet Silver - stanowi główny organ zarządzający sytuacjami nadzwyczajnymi po aktywacji trybu sytuacji awaryjnej, w tym odpowiada za ocenę skutków sytuacji awaryjnej oraz koordynację działań w trakcie zarządzania sytuacjami nadzwyczajnymi, uruchamia plany działania (np. plany ciągłości działania) i procedury powrotu do normalnej działalności oraz wyciąga wnioski po rozwiązaniu sytuacji nadzwyczajnej.
Grupa Bronze - odpowiada za identyfikację i szybką reakcję na zagrożenia lub zdarzenia, które mogą stanowić ryzyko dla bieżącej działalności Spółki Zależnej i/ lub Grupy, w tym identyfikuje nowe zagrożenia we współpracy z komitetami regularnie zarządzającymi ryzykiem i za szybka reakcję na zdarzenia.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Zarządzanie ryzykiem odbywa się w ramach profilu ryzyka, wynikającego z przyjętego ogólnego poziomu akceptacji ryzyka.
W Santander Bank Polska S.A. poziom akceptowalnego ryzyka został wyrażony w postaci zdefiniowanych i skwantyfikowanych limitów i zapisany w postaci „Deklaracji akceptowalnego poziomu ryzyka”, zatwierdzonej przez Zarząd i zaakceptowanej przez Radę Nadzorczą. Na podstawie tych limitów wyznaczane są limity obserwacyjne oraz konstruowane są polityki zarządzania ryzykiem.
Bank nieustannie analizuje ryzyka, na jakie jest narażony w swojej działalności, identyfikując ich źródła, tworząc odpowiednie mechanizmy zarządzania ryzykami, obejmujące m.in. ich pomiar, kontrolę, ograniczanie i raportowanie.
Wśród ryzyk o największym znaczeniu można wymienić:
· ryzyko kredytowe,
· ryzyko koncentracji,
· ryzyko rynkowe na księdze bankowej i księdze handlowej,
· ryzyko płynności,
· ryzyko operacyjne,
· ryzyko braku zgodności.
Szczegółowe zasady, role i odpowiedzialności jednostek Banku zostały opisane w odpowiednich politykach wewnętrznych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka.
Santander Bank Polska S.A. szczególnie dba o spójność procesów zarządzania ryzykiem na poziomie całej Grupy Kapitałowej, co pozwala na adekwatne kontrolowanie skali narażenia na ryzyko. Spółki zależne wdrażają polityki i procedury zarządzania ryzykiem odzwierciedlające zasady przyjęte przez Santander Bank Polska S.A.
Bank, w granicach i na zasadach wynikających z obowiązującego prawa, sprawuje nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem w Santander Consumer Bank S.A., kierując się przy tym regułami odnoszącymi się do nadzorowania spółek zależnych wchodzących w skład Grupy Santander Bank Polska.
Przedstawicielami Banku w Radzie Nadzorczej Santander Consumer Bank S.A. są: Członek Zarządu Banku zarządzający Pionem Zarządzania Ryzykiem oraz Członek Zarządu Banku zarządzający Pionem Bankowości Detalicznej. Odpowiadają oni – razem z Radą Nadzorczą SCB – za sprawowanie nadzoru nad Santander Consumer Bank S.A. oraz prowadzenie działalności spółki w oparciu o przyjęte plany oraz zgodnie z procedurami zapewniającymi bezpieczeństwo. Bank monitoruje profil i poziom ryzyka Santander Consumer Bank S.A. za pośrednictwem komitetów zarządzania ryzykiem Santander Bank Polska S.A.
Z punktu widzenia negatywnego wpływu poszczególnych rodzajów ryzyka na zagadnienia społeczne, środowiskowe, pracownicze, poszanowania praw człowieka i przeciwdziałania korupcji szczególne znaczenie mają ryzyko operacyjne, ryzyko braku zgodności i ryzyko reputacyjne. Ponadto Bank zidentyfikował ryzyka społeczne i środowiskowe, w tym ryzyka klimatyczne, związane z finansowaniem przedsięwzięć klientów z sektorów wrażliwych.
Ryzyko kredytowe
Działalność kredytowa Santander Bank Polska S.A. koncentruje się na wzroście portfela kredytowego przy zagwarantowaniu jego wysokiej jakości, dobrej rentowności oraz satysfakcji klienta.
Działalność kredytowa obejmuje wszystkie produkty obciążone ryzykiem kredytowym (nazywane dalej kredytami), udzielane przez Bank oraz przez spółki zależne prowadzące działalność w zakresie leasingu i faktoringu.
Ryzyko kredytowe oznacza możliwość poniesienia straty w wyniku niespłacenia w terminie przez dłużnika zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami i innymi opłatami. Ryzyko kredytowe przejawia się także w postaci spadku wartości aktywów kredytowych i udzielonych zobowiązań warunkowych, będącego następstwem pogorszenia oceny jakości kredytowej dłużnika. Pomiar ryzyka kredytowego opiera się na oszacowaniu wielkości aktywów kredytowych ważonych ryzykiem, przy czym stosowane wagi ryzyka uwzględniają zarówno prawdopodobieństwo zaniechania spłat, jak i wielkość możliwej do poniesienia straty w przypadku niedotrzymania warunków umowy przez kredytobiorcę.
Ryzyko kredytowe Banku wynika głównie z działalności kredytowej w segmencie detalicznym, segmencie MŚP, segmencie biznesowym i korporacyjnym oraz na rynku międzybankowym. Jest ono zarządzane w ramach polityki ustalanej przez Zarząd na bazie przyjętych procedur kredytowych oraz poprzez system limitów kompetencyjnych dostosowanych do wiedzy i doświadczenia kadry zarządzającej. Stosowany przez Bank wewnętrzny system monitoringu oraz klasyfikacji kredytów umożliwia wczesne wykrywanie sytuacji grożących pogorszeniem jakości portfela kredytowego. Ponadto Bank szeroko stosuje narzędzia ograniczania ryzyka kredytowego w postaci zabezpieczeń (finansowych i rzeczowych) oraz szczególnych warunków umownych i klauzul, czyli tzw. covenants.
Bank rozwija i udoskonala oparte na ryzyku metody wyceny kredytów, alokacji kapitału oraz pomiaru efektywności. Dla wszystkich portfeli kredytowych używane są modele wyceny ryzyka.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Bank również stale przegląda procesy i procedury pomiaru, monitorowania i zarządzania ryzykiem portfela kredytowego Banku dostosowując je do nowelizowanych wymogów nadzorczych, w tym szczególnie do Rekomendacji KNF i wytycznych EBA.
Wpływ sytuacji geopolitycznej (w tym konfliktu na Ukrainie) na pomiar ryzyka kredytowego
W 2022 r. Bank wnikliwie analizował rozwój sytuacji na rynku makroekonomicznym, jak również monitorował ekspozycję kredytową w poszczególnych segmentach klientów i branżach gospodarki w celu zapewnienia odpowiedniej i szybkiej reakcji oraz adekwatnego dostosowana parametrów polityki kredytowej.
W 2022 Bank skupiał się na analizach ewentualnego wpływu wojny na Ukrainie oraz zmieniających się warunków makroekonomicznych na sytuację klientów. W zakresie otoczenia makroekonomicznego analizy dotyczyły przede wszystkim takich czynników jak: poziom inflacji i stóp procentowych, kursy walut, ceny gazu i energii. Ze wzmożoną uwagą obserwowano, jak kształtują się wskaźniki ryzyka w zakresie poszczególnych portfeli kredytowych, jak też przeprowadzano analizy wrażliwości profili ryzyka klientów ze względu na zmieniające się warunki otoczenia ekonomicznego i geopolitycznego oraz testy warunków skrajnych portfeli kredytowych w zakresie wpływu poszczególnych czynników. Przeprowadzony został m.in. przegląd portfela klientów prowadzących działalność i/lub współpracujących z klientami z Ukrainy, Rosji, Białorusi, jak również zidentyfikowano w portfelu kredytowym klientów z wysoką ekspozycją narażoną na negatywny wpływ wzrostu nośników energii na kondycję przedsiębiorstw. Ryzyka te zostały odzwierciedlone poprzez modyfikacje ocen ratingowych podmiotów przekładające się w sposób bezpośredni na poziom odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych oraz dodatkową korektę zarządczą (opisaną w sekcji ‘Korekta zarządcza poziomu odpisów’ sprawozdania). Portfel ten jest na bieżąco monitorowany. Przygotowano strategię postepowania wobec zidentyfikowanych klientów.
Na moment sporządzania sprawozdania obserwuje się też pogarszającą jakość portfela kredytów gotówkowych. Ryzyko portfela kredytów hipotecznych mitygowane jest rządowym programem wakacji kredytowych, niemniej zauważalny jest rosnący negatywny wpływ wysokich stóp procentowych oraz spadku realnej wartości wynagrodzeń z powodu wysokiej inflacji. Wpływ powyższych czynników na poziom odpisów z tyt. oczekiwanych strat kredytowych Bank odzwierciedla za pomocą modeli scoringowych, a także poprzez dodatkowo utworzoną korektę zarządcza dla kredytów hipotecznych (opisaną w sekcji ‘Korekta zarządcza poziomu odpisów’ sprawozdania).
Ogólna jakość portfela kredytowego nadal oceniana jest jako zadawalająca.
Bank podczas regularnych przeglądów modeli parametrów oczekiwanych strat kredytowych uwzględnia najnowsze prognozy makroekonomiczne wykorzystując własne modele prognostyczne, oparte o historyczne obserwacje relacji pomiędzy tymi zmiennymi a parametrami ryzyka. Ostatnia aktualizacja parametrów oczekiwanych strat kredytowych miała miejsce czwartym kwartale tego roku i uwzględniała wpływ konfliktu na Ukrainie na bieżącą sytuację gospodarczą oraz prognozy kształtowania się czynników makroekonomicznych w przyszłości. Wartości wskaźników makroekonomicznych uwzględnione w oszacowaniach oczekiwanych strat kredytowych zostały przedstawione w sekcji Odpisy na oczekiwane straty kredytowe aktywów finansowych.
Nadzór nad zarządzaniem skonsolidowanym ryzykiem kredytowym w Grupie Santander Bank Polska S.A. sprawuje Komitet Ryzyka Kredytowego (KRK). Głównym obszarem odpowiedzialności KRK jest tworzenie i zatwierdzanie najlepszych praktyk branżowych, analiz sektorowych, polityk kredytowych, systemu indywidualnych kompetencji kredytowych oraz systemów klasyfikacji ryzyka. Komitet ten otrzymuje również rozbudowane analizy portfela kredytowego i rekomenduje Zarządowi limity określające apetyt na ryzyko kredytowe w celu zapewnienia zrównoważonego i bezpiecznego wzrostu portfela kredytowego.
W Banku powołano również trzy komitety zwane Forami Polityk Kredytowych dedykowane do głównych segmentów klientowskich: segmentu detalicznego, segmentu MŚP oraz segmentu biznesowego i korporacyjnego. Komitety te kształtują politykę kredytową i procesy w ramach danego segmentu. Decyzje z tych komitetów mogą być w razie potrzeby eskalowane do Komitetu Ryzyka Kredytowego.
Natomiast nadzór na modelami ryzyka kredytowego i metodologią wyceny ryzyka pełni Komitet Zarządzania Ryzykiem Modeli.
Pion Zarządzania Ryzykiem
Pion Zarządzania Ryzykiem jest odpowiedzialny za skonsolidowany proces zarządzania ryzykiem kredytowym obejmujący zarządzanie i nadzór nad procesem kredytowym, zdefiniowanie polityki kredytowej, dostarczanie narzędzi decyzyjnych oraz narzędzi pomiaru ryzyka kredytowego, kontrolę jakości portfela kredytowego, jak również dostarczanie rzetelnej informacji zarządczej nt. portfela kredytowego.
Polityki kredytowe
Polityki kredytowe odnoszą się do poszczególnych segmentów biznesowych, portfeli kredytowych oraz kategorii produktów bankowych i zawierają wytyczne w zakresie określania obszarów występowania specyficznych rodzajów ryzyka, ich pomiaru, a także metod ich minimalizacji do poziomu akceptowanego przez Bank (np. wskaźniki „Loan-to-Value", ryzyko kursowe w przypadku kredytów walutowych).
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Bank regularnie przegląda i aktualizuje polityki kredytowe, dostosowując je do strategii, bieżącej sytuacji w otoczeniu makroekonomicznym oraz zmian przepisów prawa i wytycznych organów nadzoru.
Proces podejmowania decyzji kredytowych
Proces podejmowania decyzji kredytowych, jako element zarządzania ryzykiem, opiera się na systemie Indywidualnych Kompetencji Kredytowych dostosowanych do wiedzy i doświadczenia pracowników, w ramach segmentów biznesowych wyodrębnionych w strukturze organizacyjnej. Zaangażowania powyżej 50 mln zł akceptowane są przez Komitet Kredytowy, w skład którego wchodzą przedstawiciele kierownictwa najwyższego szczebla. Transakcje powyżej określonych progów (progi z zakresu od 48,75 do 195 mln zł w zależności od transakcji) są dodatkowo ratyfikowane przez Komitet Zarządzania Ryzykiem funkcjonujący na poziomie Zarządu.
Bank stale podejmuje działania mające na celu dostarczanie najwyższej jakości usług kredytowych przy jednoczesnym dostosowaniu ich do oczekiwań kredytobiorców i zapewnieniu bezpieczeństwa portfela kredytowego. W tym celu ustanowiony system kompetencji zapewnia rozdzielenie funkcji zatwierdzania ryzyka transakcji od funkcji sprzedażowych.
Klasyfikacja kredytowa
Santander Bank Polska S.A. dynamicznie rozwija stosowane narzędzia do oceny ryzyka kredytowego, dostosowując je do zaleceń Komisji Nadzoru Finansowego, wymogów Międzynarodowych Standardów Rachunkowości/ Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz najlepszych praktyk branżowych.
Modele oceny ryzyka kredytowego wykorzystywane są przez Bank dla większości portfeli kredytowych, w tym klientów korporacyjnych, MŚP, kredytów mieszkaniowych, portfela na finansowanie nieruchomości dochodowych, kredytów gotówkowych, kart kredytowych i limitów w kontach osobistych.
Bank prowadzi okresowy monitoring klasyfikacji kredytowej według zasad opisanych w Podręcznikach Kredytowych. Dodatkowo dla wybranych modeli realizowany jest automatyczny proces weryfikacji klasy ryzyka w oparciu o długość opóźnienia w spłacie lub analizę danych behawioralnych klienta. Weryfikacja klasyfikacji następuje również w przypadku podejmowania kolejnych decyzji kredytowych.
Przeglądy kredytowe
Bank dokonuje regularnych przeglądów mających na celu ustalenie rzeczywistej jakości portfela kredytowego, właściwej klasyfikacji i adekwatności odpisów z tytułu utraty wartości, zgodności z procedurami i podjętymi decyzjami kredytowymi, a także zapewniających obiektywną ocenę profesjonalizmu w zarządzaniu kredytami. Przeglądy dokonywane są przez dwie wyspecjalizowane jednostki: Biuro Przeglądów Kredytowych i Departament Kontroli i Zapobiegania Przestępstwom Finansowym, które są niezależne od jednostek podejmujących ryzyko kredytowe w ramach swoich kompetencji.
Zabezpieczenia
Funkcjonujący w Santander Bank Polska S.A. model zabezpieczeń prawnych zakłada, iż centralną jednostką kompetencyjną odpowiedzialną za prawidłowy przebieg procesów tworzenia i funkcjonowania zabezpieczeń jest Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych. Natomiast Podręcznik Zabezpieczeń jako procedura opisująca prawne standardy stosowania zabezpieczeń wierzytelności jest zarządzany przez Pion Prawny i Zapewnienia Zgodności. Właścicielem wzorów umów zabezpieczeń jest Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych.
Departament Zabezpieczeń jest odpowiedzialny za tworzenie i funkcjonowanie zabezpieczeń prawidłowych i zgodnych z polityką kredytową dla wszystkich segmentów biznesowych, oraz sprawny i prawidłowy przebieg procesów ustanawiania, monitorowania i zwalniania zabezpieczeń.
Ponadto jednostka ta wspiera – w zakresie zabezpieczeń – jednostki kredytowe w procesie podejmowania decyzji kredytowych oraz tworzeniu polityk kredytowych. Departament dba o gromadzenie danych na temat zabezpieczeń oraz zapewnia odpowiednią informację zarządczą.
Poniższe tabele przedstawiają typy zabezpieczeń, które mogą być przyjmowane pod należności obarczone ryzykiem kredytowym dla klientów nie będącym podmiotami bankowymi.
Klienci indywidualni
Rodzaj kredytu/należności |
Rodzaj zabezpieczenia |
gotówkowy |
weksel, poręczenie, ubezpieczenie |
pod aktywa płynne |
kaucja, blokada na rachunku bankowym, fundusze inwestycyjne |
studencki |
poręczenie |
mieszkaniowy |
hipoteka, ubezpieczenie, przelew wierzytelności |
należności leasingowe |
weksel, poręczenie wekslowe, cesja prawa do rachunku bankowego, sądowy zastaw rejestrowy na ruchomościach, przewłaszczenie na zabezpieczenie; hipoteka; zobowiązanie dostawcy przedmiotu leasingu do jego odkupu tzw. gwarancja odkupu |
.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Podmioty gospodarcze
Rodzaj kredytu/należności |
Rodzaj zabezpieczenia |
obrotowy |
kaucja, zastaw rejestrowy, weksel |
rewolwingowy |
cesja, weksel, poręczenie, zastaw rejestrowy |
na nieruchomości |
hipoteka |
inwestycyjny |
hipoteka, poręczenie, gwarancja |
dotowane i z dopłatami |
poręczenie, gwarancje |
należności leasingowe |
weksel, poręczenie wekslowe, cesja prawa do rachunku bankowego, sądowy zastaw rejestrowy na ruchomościach, przewłaszczenie na zabezpieczenie; hipoteka; zobowiązanie dostawcy przedmiotu leasingu do jego odkupu tzw. gwarancja odkupu |
Proces zarządzania zabezpieczeniami
Na etapie podejmowania decyzji kredytowej, w sytuacjach określonych w wewnętrznych regulacjach, kluczowe zadania Departamentu Zabezpieczeń i Umów Kredytowych dotyczą oceny jakości zabezpieczeń w postaci nieruchomości:
· weryfikacja wycen nieruchomości sporządzonych przez rzeczoznawców majątkowych oraz ocena wartości przedmiotu zabezpieczenia,
· ocena stanu prawnego przedmiotu zabezpieczenia,
· ocena dokumentacji związanych z procesem inwestycyjnym na nieruchomościach (dotyczy określonych przypadków),
· konsultacje prawne dotyczące proponowanych zabezpieczeń.
Departament Zabezpieczeń i Umów Kredytowych aktywnie uczestniczy w kolejnych etapach procesu kredytowego, realizując m.in. działania obejmujące:
· weryfikację kompletności otrzymanych z kancelarii podpisanych dokumentów zabezpieczeń i zgodności z procedurami wewnętrznymi Banku (weryfikacja dokonana przed lub niezwłocznie po uruchomieniu),
· ewidencję i weryfikację danych w systemach informatycznych,
· monitoring zabezpieczeń oraz ocenę poprawności ustanowienia zabezpieczeń,
· raportowanie stanu zabezpieczeń w poszczególnych segmentach,
· zwolnienie zabezpieczeń.
Bank w ramach procesu zarządzania wierzytelnościami prowadzi między innymi działania związane z realizacją zabezpieczeń. Wybór odpowiedniego zakresu i sposobu działania w celu zaspokojenia roszczeń Banku z zabezpieczenia jest uzależniony od jego rodzaju (wyróżniamy dwie podstawowe kategorie zabezpieczeń: osobiste i rzeczowe). Zasadniczo Bank dąży do polubownej (dobrowolnej) realizacji zabezpieczeń w procesie negocjacyjnym. W przypadku braku woli współpracy ze strony dostawcy zabezpieczenia, uprawnienia Banku w tym zakresie są realizowane zgodnie z przepisami prawa oraz przepisami wewnętrznymi w drodze postępowań egzekucyjnych i upadłościowych.
Finansowy efekt przyjętych zabezpieczeń
Finansowy efekt przyjętych zabezpieczeń został skalkulowany jako zmiana odpisu na skutek wykluczenia przepływów z zabezpieczeń (ekspozycje niepracujące oceniane na bazie indywidualnej). Dla pozostałych portfeli tj. dla kredytów hipotecznych oraz dla segmentu MŚP i klientów korporacyjnych, efekt ten został wyliczony poprzez skorygowanie parametru LGD do poziomu obserwowanego dla poszczególnych klientów na produktach niezabezpieczonych.
Poniższa tabela przedstawia finansowy efekt zabezpieczeń dla Santander Bank Polska S.A. wg stanu na 31.12.2022 r.:
31.12.2022 |
|
|
|
Finansowy efekt zabezpieczeń |
Wartość brutto |
Odpis na oczekiwane straty kredytowe |
Finansowy efekt zabezpieczeń |
Należności od klientów |
|
|
|
klientów indywidualnych |
17 949 015 |
(1 029 170) |
- |
z tytułu kredytów mieszkaniowych |
50 611 667 |
(551 866) |
(546 663) |
biznesowych |
66 481 615 |
(2 284 645) |
(1 052 832) |
Razem dane bilansowe |
135 042 297 |
(3 865 681) |
(1 599 495) |
Razem dane pozabilansowe |
28 898 402 |
(74 012) |
(10 471) |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
.
.Poniższa tabela przedstawia finansowy efekt zabezpieczeń dla Santander Bank Polska S.A. wg stanu na 31.12.2021 r.:
31.12.2021 |
|
|
|
Finansowy efekt zabezpieczeń |
Wartość brutto |
Odpis na oczekiwane straty kredytowe |
Finansowy efekt zabezpieczeń |
Należności od klientów |
|
|
|
klientów indywidualnych |
17 429 313 |
(910 760) |
- |
z tytułu kredytów mieszkaniowych |
51 816 096 |
(546 565) |
(419 070) |
biznesowych |
55 967 496 |
(2 162 945) |
(839 515) |
Razem dane bilansowe |
125 212 905 |
(3 620 270) |
(1 258 585) |
Razem dane pozabilansowe |
32 310 067 |
(73 130) |
(7 537) |
Testy warunków skrajnych ryzyka kredytowego
Testy warunków skrajnych są jednym z elementów procesu zarządzania ryzykiem kredytowym, służącym do oceny potencjalnego wpływu na sytuację Banku zdarzeń zachodzących w jego otoczeniu, a także możliwych zmian we wskaźnikach finansowych i makroekonomicznych, bądź zmian w profilu ryzyka. W ramach testów przeprowadzana jest ocena potencjalnych zmian jakości kredytowej portfeli kredytowych, w sytuacji wystąpienia niekorzystnych zdarzeń. Proces ten dostarcza także informacji zarządczej o adekwatności ustalonych limitów i alokowanego kapitału wewnętrznego.
Kalkulacja utraty wartości
W Santander Bank Polska S.A. odpisy aktualizujące z tytułu strat oczekiwanych tworzone są według zasad Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej 9 (MSSF 9). MSSF 9 wymaga podejścia do szacowania odpisów z tytułu strat kredytowych bazujące na wyznaczaniu oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss ECL). Odpisy z tytułu ECL odzwierciedlają nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników, wartość pieniądza w czasie oraz racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Odpisy z tytułu ECL są mierzone w kwocie równej ECL w horyzoncie 12-miesięcznym albo ECL w horyzoncie pozostałego czasu życia instrumentu jeżeli zidentyfikowano dla nich istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu rozpoznania. W związku z powyższym model ECL wymaga dokonania szeregu ocen i szacunków elementów obarczonych niepewnością, w szczególności w zakresie:
· pomiaru ECL w horyzoncie 12 miesięcznym albo pozostałego czasu życia instrumentu,
· określenia kiedy następuje zdarzenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,
· określenia przyszłych zdarzeń (forward looking) oraz ich prawdopodobieństwa, które są odzwierciedlone w oszacowaniu ECL.
MSSF 9 uzależnia sposób rozpoznawania strat oczekiwanych w zależności od zmiany poziomu ryzyka, który nastąpił od momentu rozpoznania ekspozycji. Standard wprowadza trzy podstawowe etapy/koszyki rozpoznawania strat oczekiwanych:
· Koszyk 1 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje dla których od momentu rozpoznania nie nastąpiły istotne zmiany ryzyka rozumiane jako wzrost prawdopodobieństwa przeklasyfikowania do portfela z utratą wartości (Koszyk 3). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
· Koszyk 2 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu rozpoznania nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się z zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane będą rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
· Koszyk 3 – w którym będą klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowało się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniały przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Ponadto dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI (purchased or originated credit impaired) oczekiwane straty będą rozpoznane w horyzoncie pozostałego czasu życia.
W przypadku klasyfikacji do koszyka 3 Bank stosuje obiektywne przesłanki utraty wartości, które zostały zdefiniowane zgodnie z rekomendacjami Komitetu Bazylejskiego, Rekomendacji R.
Zasady uwzględniania przeterminowania w spłacie w identyfikacji niewykonania zobowiązania uwzględniają Wytyczne EBA dotyczące stosowania definicji niewykonania zobowiązania oraz Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Szacując ECL, Bank stosuje podejście indywidualne (dla ekspozycji indywidualnie istotnych, dla których rozpoznane zostały obiektywne dowody utraty wartości [koszyk 3]) oraz portfelowe (dla ekspozycji indywidualnie nieistotnych, dla których rozpoznane zostały obiektywne dowody utraty wartości oraz dla ekspozycji o niezidentyfikowanym zagrożeniu utratą wartości).
Bank regularnie dokonuje monitoringu i rekalibracji modeli oraz aktualizacji informacji o prognozach zdarzeń przyszły (forward looking) wykorzystywanych do szacunków ECL, uwzględniając przy tym wpływ zmiany warunków ekonomicznych, zmiany w politykach kredytowych Banku i strategiach odzyskiwania należności, zapewniając tym samym adekwatność tworzonych odpisów.
Bank dostosował procesy zasad klasyfikacji ekspozycji kredytowych, szacowania i ujmowania oczekiwanych strat kredytowych oraz zarządzania ryzykiem kredytowym do wymogów Rekomendacji R Komisji Nadzoru Finansowego. W szczególności:
· Zmianie uległa klasyfikacja eskpozycji kredytowych:
o gdy Bank posiada wobec dłużnika ekspozycje bilansowe, które są przeterminowane o ponad 90 dni i które stanowią ponad 20% wszystkich ekspozycji bilansowych wobec tego dłużnika, wszystkie ekspozycje bilansowe i pozabilansowe wobec tego dłużnika uznaje się za niepracujące
o opóźnienie w spłacie dla danej ekspozycji przekraczające 90 dni w sytuacji gdy dla danej ekspozycji nie zostało spełnione kryterium istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego skutkuje klasyfikacją do koszyka 2
o identyfikacja ekspozycji POCI odbywa się ujmując wszystkie ekspozycje Klienta
o powzięcie przez Bank informacji o złożeniu wniosku o jakiekolwiek postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy Prawo restrukturyzacyjne stanowi kryterium klasyfikacji do portfela niepracującego
Na poczet powyższych zmian Bank utworzył jeszcze w 2021 roku korektę zarządczą odpisów w wysokości 17 200 tys. zł, która to po wdrożeniu systemowym zmiany została wycofana.
· Bank dostosował modele parametrów kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych oraz proces ich walidacji oraz monitoringu:
o Przed rozpoczęciem stosowania modeli parametrów oczekiwanych strat kredytowych następuje walidacja implementacji
o O planowanych istotnych zmianach jest informowany Komitet Audytu
o Weryfikacja historyczna (tzw. backtest) jest raportowany z większą częstotliwością
· Bank wzmocnił proces zarządzania ryzykiem kredytowym oraz jego nadzoru:
o Zarząd oraz Rada Nadzorcza zatwierdza regulacje dotyczące procesu szacowania odpisów, regularnie monitoruje wyniki tego procesu
o Członek Zarządu Banku bezpośrednio odpowiedzialny za nadzór nad obszarem związanym z zarządzaniem ryzykiem, akceptuje poziom odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
o Bank przeanalizował i dostawał szereg regulacji wewnętrznych
o Zwiększono częstotliwość monitoringu zabezpieczeń dla wybranych ekspozycji kredytowych
o Definicja wartości bilansowej brutto stosowana w Banku obejmuje wszystkie naliczane, zgodnie z umową kredytu, odsetki od ekspozycji kredytowe
Poniższe tabele przedstawiają ekspozycje Santander Bank Polska S.A. na ryzyko kredytowe.
Klasyfikacja do poszczególnych grup ryzyka została przeprowadzona w oparciu o prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Poniższe tabele przedstawiają jakość portfela wykazywanych w pozycji „Należności od klientów wycenianych w zamortyzowanym koszcie” wg stanu na 31 grudnia 2022 r. oraz w okresie porównawczym:
31.12.2022 |
|
Klienci indywidualni |
Klienci indywidualni- z tyt kredytów hipotecznych |
Podmioty gospodarcze |
|||
|
Skala PD |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Faza 1 |
od 0,00% do <0,15% |
705 728 |
2 552 715 |
33 906 152 |
798 710 |
18 958 027 |
8 253 803 |
od 0,15% do <0,25% |
780 511 |
643 573 |
2 319 464 |
70 |
3 972 926 |
3 008 143 |
|
od 0,25% do <0,50% |
355 622 |
0 |
7 396 105 |
116 796 |
13 461 463 |
8 740 118 |
|
od 0,50% do <0,75% |
4 061 684 |
347 901 |
1 762 887 |
56 034 |
6 716 054 |
5 838 993 |
|
od 0,75% do <2,50% |
5 862 988 |
412 375 |
2 249 423 |
37 048 |
11 673 403 |
8 094 311 |
|
od 2,50% do <10,0% |
3 616 094 |
122 771 |
619 596 |
23 627 |
4 110 850 |
999 234 |
|
od 10,0% do <45,0% |
390 784 |
15 033 |
168 |
- |
293 405 |
8 456 |
|
|
od 45,0% do <100,0% |
4 094 |
- |
- |
- |
371 |
- |
Razem Faza 1 |
15 777 505 |
4 094 369 |
48 253 795 |
1 032 285 |
59 186 498 |
34 943 059 |
|
Faza 2 |
od 0,00% do <0,15% |
18 666 |
19 |
490 961 |
- |
17 293 |
- |
od 0,15% do <0,25% |
28 801 |
595 |
74 931 |
- |
92 319 |
442 |
|
od 0,25% do <0,50% |
13 999 |
496 |
279 813 |
- |
244 399 |
- |
|
od 0,50% do <0,75% |
136 196 |
2 953 |
59 798 |
- |
363 938 |
45 873 |
|
od 0,75% do <2,50% |
233 533 |
12 143 |
147 998 |
1 755 |
1 397 861 |
140 617 |
|
od 2,50% do <10,0% |
387 682 |
26 356 |
185 030 |
7 391 |
1 277 514 |
326 919 |
|
od 10,0% do <45,0% |
123 366 |
153 |
5 377 |
72 |
586 712 |
59 035 |
|
|
od 45,0% do <100,0% |
14 344 |
- |
761 |
- |
7 824 |
- |
Razem Faza 2 |
956 586 |
42 716 |
1 244 670 |
9 219 |
3 987 860 |
572 887 |
Czas w defaulcie |
EAD po ograniczeniu ryzyka kredytowego i zastosowaniu współczynnika konwersji kredytowej |
|
|||
|
Klienci indywidualni |
Klienci indywidualni- z tyt kredytów hipotecznych |
Podmioty gospodarcze |
||
Faza 3 |
do 12 miesięcy |
743 127 |
389 586 |
851 145 |
|
od 13 do 24 miesięcy |
296 448 |
149 277 |
409 389 |
||
od 25 do 36 miesięcy |
120 644 |
73 923 |
332 435 |
||
od 37 do 48 miesięcy |
61 851 |
85 224 |
337 989 |
||
od 49 do 60 miesięcy |
26 097 |
62 245 |
102 776 |
||
od 61 do 84 miesięcy |
20 086 |
80 151 |
364 944 |
||
|
powyżej 84 miesięcy |
7 742 |
42 817 |
444 965 |
|
POCI |
do 12 miesięcy |
94 486 |
55 126 |
85 029 |
|
od 13 do 24 miesięcy |
24 572 |
13 317 |
38 832 |
||
od 25 do 36 miesięcy |
12 049 |
5 943 |
23 941 |
||
od 37 do 48 miesięcy |
4 681 |
7 070 |
164 663 |
||
od 49 do 60 miesięcy |
21 415 |
15 048 |
49 376 |
||
od 61 do 84 miesięcy |
17 405 |
16 438 |
14 821 |
||
|
powyżej 84 miesięcy |
13 216 |
43 968 |
53 623 |
|
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
31.12.2021 |
|
Klienci indywidualni |
Klienci indywidualni- z tyt kredytów hipotecznych |
Podmioty gospodarcze |
|||
|
Skala PD |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Ekspozycje bilansowe brutto |
Ekspozycje pozabilansowe |
Faza 1 |
od 0,00% do <0,15% |
700 938 |
80 |
32 548 652 |
1 520 873 |
15 408 745 |
8 698 798 |
od 0,15% do <0,25% |
599 495 |
2 072 747 |
3 694 111 |
20 222 |
2 624 885 |
8 328 031 |
|
od 0,25% do <0,50% |
2 774 691 |
491 636 |
8 318 784 |
159 214 |
8 813 453 |
12 154 084 |
|
od 0,50% do <0,75% |
5 453 961 |
572 |
1 927 584 |
1 |
6 411 256 |
3 369 685 |
|
od 0,75% do <2,50% |
3 192 817 |
857 319 |
2 690 381 |
27 604 |
10 782 675 |
5 632 846 |
|
od 2,50% do <10,0% |
2 589 015 |
255 288 |
689 848 |
42 728 |
4 264 324 |
563 162 |
|
od 10,0% do <45,0% |
221 280 |
17 190 |
2 735 |
- |
583 187 |
18 679 |
|
|
od 45,0% do <100,0% |
13 331 |
- |
1 125 |
- |
6 670 |
0 |
|
Razem Faza 1 |
15 545 528 |
3 694 831 |
49 873 219 |
1 770 642 |
48 895 196 |
38 765 285 |
Faza 2 |
od 0,00% do <0,15% |
15 129 |
25 |
247 577 |
- |
35 453 |
0 |
od 0,15% do <0,25% |
13 852 |
369 |
72 457 |
- |
31 464 |
200 |
|
od 0,25% do <0,50% |
42 706 |
- |
218 104 |
- |
264 182 |
120 |
|
od 0,50% do <0,75% |
129 152 |
24 797 |
35 663 |
- |
355 033 |
73 864 |
|
od 0,75% do <2,50% |
152 546 |
43 731 |
109 794 |
1 840 |
1 578 163 |
319 281 |
|
od 2,50% do <10,0% |
268 470 |
62 949 |
184 860 |
2 817 |
988 788 |
244 568 |
|
od 10,0% do <45,0% |
111 543 |
2 209 |
8 115 |
3 |
639 959 |
8 620 |
|
|
od 45,0% do <100,0% |
1 099 |
- |
1 275 |
- |
8 337 |
- |
|
Razem Faza 2 |
734 497 |
134 081 |
877 844 |
4 661 |
3 901 379 |
646 654 |
Czas w defaulcie |
EAD po ograniczeniu ryzyka kredytowego i zastosowaniu współczynnika konwersji kredytowej |
|||
|
Klienci indywidualni |
Klienci indywidualni- z tyt kredytów hipotecznych |
Podmioty gospodarcze |
|
Faza 3 |
do 12 miesięcy |
716 103 |
344 037 |
612 308 |
od 13 do 24 miesięcy |
332 915 |
180 221 |
662 357 |
|
od 25 do 36 miesięcy |
117 989 |
112 531 |
416 118 |
|
od 37 do 48 miesięcy |
41 886 |
82 999 |
162 586 |
|
od 49 do 60 miesięcy |
20 692 |
73 427 |
125 833 |
|
od 61 do 84 miesięcy |
12 986 |
55 112 |
523 263 |
|
|
powyżej 84 miesięcy |
5 573 |
26 350 |
451 327 |
POCI |
do 12 miesięcy |
44 973 |
30 784 |
17 309 |
od 13 do 24 miesięcy |
28 655 |
10 541 |
18 424 |
|
od 25 do 36 miesięcy |
10 873 |
9 540 |
207 525 |
|
od 37 do 48 miesięcy |
33 125 |
20 342 |
52 349 |
|
od 49 do 60 miesięcy |
12 222 |
11 475 |
11 656 |
|
od 61 do 84 miesięcy |
16 665 |
22 995 |
11 573 |
|
|
powyżej 84 miesięcy |
11 676 |
35 993 |
55 203 |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Poniższe tabele przedstawiają jakość aktywów wykazywanych w pozycji „Należności od klientów z tytułu kredytów korporacyjnych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody wg stanu na 31 grudnia 2022 r. oraz w okresie porównawczym:
Należności od klientów wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|||||
31.12.2022 |
PD zakres |
Koszyk 1 |
Koszyk 2 |
Koszyk 3 |
Razem |
|
|
|
|
|
|
|
od 0,00 do <0,15% |
447 891 |
- |
- |
447 891 |
|
od 0,15 do <0,25% |
248 454 |
- |
- |
248 454 |
|
od 0,25 do <0,50% |
708 403 |
- |
- |
708 403 |
|
od 0,50 do <0,75% |
407 772 |
- |
- |
407 772 |
|
od 0,75 do <2,50% |
822 880 |
- |
- |
822 881 |
Wartość brutto |
|
2 635 400 |
- |
- |
2 635 400 |
|
|
|
|
|
|
Odpis z tyt. utraty wartości |
|
(6 740) |
- |
- |
(6 740) |
Wartość netto |
|
2 628 660 |
- |
- |
2 628 660 |
.
Należności od klientów wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
|||||
31.12.2021 |
PD zakres |
Koszyk 1 |
Koszyk 2 |
Koszyk 3 |
Razem |
|
|
|
|
||
|
od 0,00 do <0,15% |
457 233 |
- |
- |
457 233 |
|
od 0,15 do <0,25% |
172 973 |
- |
- |
172 973 |
|
od 0,25 do <0,50% |
212 609 |
- |
- |
212 609 |
|
od 0,50 do <0,75% |
290 411 |
- |
- |
290 411 |
|
od 0,75 do <2,50% |
599 669 |
- |
- |
599 669 |
Wartość brutto |
|
1 732 895 |
- |
- |
1 732 895 |
|
|
|
|
|
- |
Odpis z tyt. utraty wartości |
|
(3 047) |
- |
- |
(3 047) |
Wartość netto |
|
1 729 848 |
- |
- |
1 729 848 |
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Poniższe tabele przedstawiają jakość aktywów finansowych Santander Bank Polska S.A. w podziale na koszyki oraz według ratingów wg stanu na 31 grudnia 2022 r. oraz w okresie porównawczym:
Koszyk 1 |
|
|
|
|
|
|
31.12.2022 |
Należności od banków |
Należności od klientów- Instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Instrumenty dłużne i kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Kapitałowe i dłużne Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Dłużne i kapitałowe instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu |
Stopień jakości kredytowej* |
|
|
|
|
|
|
1 (AAA do AA-) |
247 909 |
- |
1 308 713 |
- |
120 942 |
- |
2(A+ do A-) |
8 846 209 |
- |
34 992 380 |
15 499 348 |
- |
227 167 |
3 (BBB+ do BBB-) |
351 459 |
- |
- |
- |
- |
- |
4(BB+ do BB-) |
71 219 |
93 898 |
- |
- |
- |
- |
5(B+ do B-) |
21 |
- |
- |
- |
- |
- |
6 (<B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
brak ratingu zewn. |
192 983 |
722 998** |
200 170 |
- |
- |
17 380 |
Razem Koszyk 1 |
9 709 800 |
816 896 |
36 501 263 |
15 499 348 |
120 942 |
244 547 |
* zgodnie z Fitch
**portfel obejmuje głównie obligacje jednostek samorządu terytorialnego bez przyznanego ratingu przez agencję zewnętrzną, których jakość z perspektywy ryzyka kredytowego nie budzi zastrzeżeń;
Koszyk 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
31.12.2022 |
Należności od banków |
Należności od klientów- Instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Instrumenty dłużne i kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Kapitałowe i dłużne Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Dłużne i kapitałowe instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu |
||||||||
Stopień jakości kredytowej* |
|
|
|
|
|
|
||||||||
1 (AAA do AA-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
2(A+ do A-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
3 (BBB+ do BBB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
4(BB+ do BB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
5(B+ do B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
6 (<B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
||||||||
brak ratingu zewn. |
- |
63 324 |
- |
- |
- |
|
||||||||
Razem Koszyk 2 |
- |
63 324 |
- |
- |
- |
- |
||||||||
* zgodnie z Fitch |
|
|||||||||||||
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Koszyk 3 |
|
|
|
|
|
|
31.12.2022 |
Należności od banków |
Należności od klientów- Instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Instrumenty dłużne i kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Kapitałowe i dłużne Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Dłużne i kapitałowe instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu |
Stopień jakości kredytowej* |
|
|
|
|
|
|
1 (AAA do AA-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
2(A+ do A-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
3 (BBB+ do BBB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
4(BB+ do BB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
5(B+ do B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
6 (<B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
brak ratingu zewn. |
- |
143 615 |
2 410 |
- |
- |
|
Razem Koszyk 3 |
- |
143 615 |
2 410 |
- |
- |
- |
* zgodnie z Fitch |
Koszyk 1 |
|
|
|
|
|
|
31.12.2021 |
Należności od banków |
Należności od klientów- Instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Instrumenty dłużne i kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Kapitałowe i dłużne Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Dłużne i kapitałowe instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu |
Stopień jakości kredytowej* |
|
|
|
|
|
|
1 (AAA do AA-) |
143 300 |
- |
1 379 157 |
- |
- |
- |
2(A+ do A-) |
2 290 476 |
- |
65 755 782 |
1 421 272 |
113 733 |
299 046 |
3 (BBB+ do BBB-) |
188 622 |
- |
- |
- |
- |
12 149 |
4(BB+ do BB-) |
40 |
- |
- |
- |
- |
- |
5(B+ do B-) |
16 |
- |
- |
- |
- |
- |
6 (<B-) |
121 540 |
- |
- |
- |
- |
- |
brak ratingu zewn. |
- |
173 052 |
- |
- |
- |
50 484 |
Razem Koszyk 1 |
2 743 994 |
173 052 |
67 134 939 |
1 421 272 |
113 733 |
361 679 |
. * zgodnie z Fitch
Brak instrumentów zaklasyfikowanych do Koszyka 2 wg stanu na 31.12.2021 r.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Koszyk 3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
31.12.2021 |
Należności od banków |
Należności od klientów- Instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Instrumenty dłużne i kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
Dłużne inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie |
Kapitałowe i dłużne Inwestycyjne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu |
|||||||
Stopień jakości kredytowej* |
|
|
|
|
|
|
|||||||
1 (AAA do AA-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
2(A+ do A-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
3 (BBB+ do BBB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
4(BB+ do BB-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
5(B+ do B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
6 (<B-) |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|||||||
brak ratingu zewn. |
- |
217 882 |
3 476 |
- |
- |
|
|||||||
Razem Koszyk 3 |
- |
217 882 |
3 476 |
- |
- |
- |
|||||||
* zgodnie z Fitch |
|
||||||||||||
Należności od banków są poddawane ocenie z wykorzystaniem metod ratingowych. Sposób dokonywania oceny określony został w przepisach wewnętrznych Grupy Kapitałowej. Każdemu klientowi instytucjonalnemu (ekspozycji) przypisywana jest ocena jednej z renomowanych agencji ratingowych (Fitch Ratings; Moody’s Investors Service; S&P’s) zgodnie z przepisami CRR, a tym samym odpowiednia grupa (grade). Stopień 1 odpowiada wadze ryzyka 20 %. Wśród nich nie ma należności przeterminowanych i ze stwierdzoną utratą wartości.
Instrumenty finansowe są poddawane ocenie zgodnie z ratingiem kraju (obligacje Skarbu Państwa, papiery emitowane przez NBP, BGK, instrumenty dłużne). Rating kraju jest tożsamy z ratingiem NBP/BGK. Wszystkie mają rating Polski, wg agencji Fitch jest to A-.
Dla wszystkich instrumentów zaklasyfikowanych do Koszyka 1 (w tym również dla należności od klientów wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody) nie występuje przeterminowanie oraz utrata wartości. Dla tych ekspozycji oczekiwane straty będą rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.
Zdecydowana większość ekspozycji wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy (ok.95 % portfela kart kredytowych Banku) została oceniona jako ‘przeciętny’ lub powyżej (dobry, bardzo dobry).
Koncentracja ryzyka kredytowego
Santander Bank Polska S.A. przestrzega norm wynikających z Ustawy Prawo Bankowe określających wielkości koncentracji wierzytelności obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie. Według danych na dzień 31.12.2022 r. maksymalny limit dla Banku zgodnie z art. 71 Ustawy Prawo Bankowe wynosił:
· 5 921 021 tys. zł (25 % funduszy własnych Banku).
Natomiast w okresie porównawczym wg danych na dzień 31.12.2021 r. maksymalny limit dla Banku zgodnie z art. 71 Ustawy Prawo Bankowe wynosił:
· 5 630 175 tys. zł (25 % funduszy własnych Banku).
Realizowana przez Bank polityka ma na celu minimalizowanie ryzyka koncentracji wierzytelności, m. in. poprzez stosowanie w powyższym zakresie bardziej rygorystycznych zasad niż ustawowe. Efektem tej polityki jest stałe utrzymywanie wysokiego poziomu dywersyfikacji zaangażowań wobec poszczególnych klientów.
Przeprowadzona analiza koncentracji zaangażowań, wykazała, że Bank w 2022 r. nie posiadał zaangażowań, które przekraczałyby limity wyznaczone przez ustawodawcę.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. za 2022 rok w tys. zł |
Lista 20 największych ekspozycji (lub grupy klientów powiązanych kapitałowo) Santander Bank Polska S.A. (kredyty pracujące) stan na 31.12.2022 r.
Symbol PKD |
Opis kodu PKD |
Łączna kwota brutto |
Kredyt wykorzystany |
Otwarta linia |
64 |
POZOSTAŁE USŁUGI FINANSOWE |
13 233 090 |
10 613 400 |
2 619 690 |
64 |
POZOSTAŁE USŁUGI FINANSOWE |
5 907 120 |
5 316 940 |
590 180 |
64 |
POZOSTAŁE USŁUGI FINANSOWE |
3 838 200 |
1 400 330 |
2 437 870 |
19 |
PRZEMYSŁ RAFINERYJNY |
1 688 810 |
280 020 |
1 408 790 |